محصولاتی که نباید به آب نزدیک شوند
محصولاتی که نباید به آب نزدیک شوند
کالاهای خطرناک بخش مهمی از ترانزیت دریایی را به خود اختصاص دادهاند. از آنجایی که این کالاها محدودیتهایی برای حمل با سایر روشهای حمل و نقل بین المللی دارند، بیشتر از طریق دریا و مسیرهای عمیق دریایی حمل میشوند.
در ادامه به کالاهای خطرناک در حمل و نقل دریایی و استانداردهای حمل آن خواهیم پرداخت.
انواع کالاهای خطرناک در حمل و نقل دریایی
قوانین بین المللی حمل و نقل، کالاهای خطرناک را در ۹ طبقه جداگانه دسته بندی کردهاند. به طور کلی کالاهای خطرناک شامل مواد زیر میشود:
طبقه ۱: مواد انفجاری
این طبقه شامل موادی است که ممکن است تحت تأثیر حرارت، فشار، یا ضربه منفجر شوند. مانند مواد منفجره، اشکال مختلف پودرها و گازهای فشرده.
طبقه ۲: گازها
گازهای فشرده یا مایع شده است که ممکن است در شرایط معمولی به صورت گازی باشند. مانند گازهای طبیعی، گازهای تحت فشار، و گازهای سمی.
طبقه ۳: مایعات قابل اشتعال
شامل موادی است که در شرایط معمولی در دمای محیط اشتعالپذیر هستند، از جمله بنزین، نفت، الکلها.
طبقه ۴: مواد جامد قابل اشتعال
مواد جامدی را شامل میشود که خود به خودی یا در تماس با آب و گاز، مشتعل میشوند.
طبقه ۵: مواد اکسیده کننده و پراکسایدهای آلی
این طبقه شامل موادی است که در تماس با اکسیژن میتوانند واکنش های خطرناکی ایجاد کنند.
طبقه ۶: مواد سمی و عفونی
موادی که میتوانند از طریق تنفس یا تماس منجر به مرگ انسان شوند. مانند آرسنیک، کلروفرم، سیانید انواع مختلف گیاهان سمی و مواد عفونی مانند باکتریها، ویروسها، انگلها، قارچها.
طبقه ۷: مواد رادیواکتیو
این طبقه شامل موادی است که در طی فرایند تجزیه، پرتوهای رادیواکتیو را انتشار میدهند و حاوی رادیوایزوتوپها هستند.
طبقه ۸: مواد خورنده
این طبقه شامل موادی است که ممکن است با بافت زیستی یا غیر زیستی و تجهیزات موجود واکنش شیمیایی داشته باشند، مانند اسیدها و بازها.
طبقه ۹: مواد متفرقه
این طبقه شامل مواد و اجسامی است که خطرات آنها تحت طبقهبندیهای دیگر قرار نمیگیرند، اما باز هم میتوانند خطراتی را ایجاد کنند، مانند موادی که تحت تأثیر حرارت یا فشار تجزیه میشوند.
استاندارد بستهبندی کالاهای خطرناک برای حمل و نقل دریایی
استاندارد بستهبندی کالاهای خطرناک برای حمل و نقل دریایی معمولاً با استفاده از مقررات و دستورالعملهای IMDG ارائه میشود. این استاندارد توسط سازمان جهانی دریانوردی (IMO) تهیه و برای اطمینان از ایمنی حمل و نقل کالاهای خطرناک از طریق دریا تدوین شده است.
- بستهبندی صحیح و مناسب این کالاها باید با رعایت موارد زیر باشد:
- بستهبندی باید از مواد مقاوم و مناسب ساخته شود تا کالاهای خطرناک در طی حمل و نقل محافظت شوند. برخی از مواد بستهبندی معمول شامل پلاستیکهای مقاوم به آب، فلزات و یا چوب است.
- بستهبندی باید دارای نشانهها و علائم مطابق با IMDG باشد، که اطلاعات مربوط به خطرات کالا و راهنماییهای ایمنی را در اختیار کارکنان قرار میدهد.
- در برخی موارد، ممکن است نیاز به استفاده از عایقها یا مواد جذبکننده برای کنترل خطرات احتمالی باشد. مثلا برای مواد آلی مانند اسیدها یا بازها، ممکن است نیاز به استفاده از عایقها یا مواد جذبکننده باشد تا جلوی نشت یا آلودگی را بگیرند.
- بستهبندی باید به طور کامل و محکم بسته شده و از احتمال نشت یا تخریب در طول حمل و نقل جلوگیری شود.
- در برخی موارد، ممکن است نیاز به استفاده از تجهیزات حفاظتی اضافی مانند فومهای خنککننده و غیره باشد تا در صورت وقوع حوادث، ایمنی کارکنان تضمین شود.
فرآیند حمل کالاهای خطرناک از طریق دریا
حمل و نقل کالاهای خطرناک از طریق دریا مشابه حمل و نقل کالاهای معمولی انجام میشود، با این تفاوت که نیاز به رعایت مقررات و استانداردهای خاصی برای اطمینان از ایمنی کالاها و محافظت از محیط زیست دارد. به طور کلی فرآیند حمل کالاهای خطرناک از طریق دریا به شکل زیر است:
- کالاهای خطرناک باید به طور مناسب و با رعایت استانداردهای بستهبندی IMDG بستهبندی شوند. این بستهبندی شامل استفاده از مواد مقاوم و مناسب، نشانهگذاری صحیح و علائم ایمنی است.
- بارگیری و تخلیه کالاهای خطرناک باید به صورت مرتب و با رعایت دقیق مقررات IMDG انجام شود. این شامل استفاده از وسایل نقلیه و تجهیزات مناسب، انتخاب مسیرهای ایمن و مراکز بارگیری و تخلیه مجهز به امکانات لازم است.
- تمامی تدابیر ایمنی و پیشگیرانه برای جلوگیری از وقوع حوادث نظیر نشت، حریق و انفجار باید اعمال شود. که شامل آموزش کارکنان، استفاده از تجهیزات حفاظتی و ایجاد نظارت دقیق بر حمل و نقل میشود.
- شناسایی و مدیریت ریسکهای مرتبط با حمل و نقل کالاهای خطرناک از جمله استفاده از اطلاعات دقیق در مورد خطرات و شرایط بستهبندی و حمل و نقل کمک میکند.
- مراقبت و نظارت مداوم بر کالاها و شرایط حمل و نقل آنها از طریق مسئولان و ناظران مربوطه بسیار اهمیت دارد تا هر گونه مشکل یا حادثه احتمالی به سرعت شناسایی و رفع شود.
ظروف مناسب برای حمل کالاهای خطرناک در دریا
برای حمل کالاهای خطرناک در دریا، باید از ظروف بستهبندی تایید شده استفاده شود که ایمنی ارسال بار بین المللی، حمل و تخلیه کالاهای خطرناک را تضمین کنند. برخی از ظروف بستهبندی مناسب برای حمل کالاهای خطرناک در دریا عبارتند از:
تانکر
برای مایعات خطرناک مانند نفت، گازها، و مواد شیمیایی، تانکرها با ظرفیتهای مختلفی برای حمل دریایی مورد استفاده قرار میگیرند. این مخازن معمولاً از فلزات مقاوم به آب و فشار ساخته میشوند و دارای سیستمهای اطفاء حریق، تهویه و جلوگیری از نشت هستند.
کانتینرها
برای کالاهای خطرناک با ابعاد کوچکتر و بستهبندی مناسب، استفاده از کانتینرهای مخصوص برای حمل دریایی معمولا مناسب است. این کانتینرها با مواد بستهبندی مقاوم و با رعایت استانداردهای بینالمللی برای کالاهای خطرناک تجهیز میشوند.
فلههای مخصوص
این نوع ظروف کانتینرهای بزرگ با ظرفیت متوسط هستند که درون آنها بشکهها یا تانکرهای کوچکتری قرار گرفته و معمولاً برای مایعات خطرناک مانند مواد شیمیایی استفاده میشوند. آنها دارای سیستمهای حمل و تخلیه راحت و ایمن هستند و به راحتی شسته میشوند.
بشکههای فلزی
برای مواد جامد خطرناک مانند مواد شیمیایی جامد یا مواد خطرناک سایر دستهها، بشکههای فلزی با بستهبندی مناسب استفاده میشوند که میتوانند ایمنی و حفاظت کافی را ارائه دهند.
ظروف بستهبندی خاص
برای برخی از کالاهای خطرناک با نیازهای بستهبندی خاص، از ظروف بستهبندی خاص مانند تانکهای فایبرگلاس، کیسههای مقاوم و محافظ و ظروف دیگر استفاده میشود.
محدودیتهای حمل و نقل دریایی کالاهای خطرناک
حمل کالاهای خطرناک با کشتی به دلیل خطراتی که ممکن است برای کارکنان، محیط زیست و کشتی داشته باشد، با محدودیتهایی همراه است. برخی از آنها عبارتند از:
محدودیتهای بارگیری و تخلیه
برخی از کالاهای خطرناک ممکن است محدودیتهای خاصی برای بارگیری و تخلیه داشته باشند. این محدودیتها ممکن است به دلیل خصوصیات فیزیکی یا شیمیایی کالاها، یا نیاز به استفاده از تجهیزات خاص برای بارگیری و تخلیه باشد.
محدودیتهای مربوط به مسیر و منطقه
برخی مناطق دریایی و مسیرهای حمل و نقل ممکن است محدودیتهای خاصی برای حمل کالاهای خطرناک داشته باشند. این محدودیتها ممکن است به دلیل ریسکهای بالای حوادث، زیانهای محیطی و امنیتی باشند.
محدودیتهای مربوط به تجهیزات و نگهداری
کشتیهایی که قصد حمل کالاهای خطرناک را دارند باید دارای تجهیزات ایمنی و نگهداری مناسب باشند.
محدودیتهای مربوط به آمادگی واکنش به حوادث
برای حمل کالاهای خطرناک، کشتیها باید آمادگی لازم برای مواجه با هرگونه حریق، نشت مواد را داشته باشند. مثل داشتن سیستم اطفا حریق، آموزش دادن به کارکنان و ایجاد نقاط مراقبت خاص برای حمل کالاهای خطرناک.