با ظهور و رشد چشمگیر اینستاگرام در بین کاربران ایرانی، کسب و کارهای کوچک و متوسط زیادی بر این بستر در ایران راه‌اندازی شد. یکی از انواع کسب و کارهایی که رشد زیادی را داشت، کسب و کارهای فروش پوشاک خصوصاً پوشاک زنانه بود که عمدتاً با نام «مزون لباس» از آن یاد می‌کنند. در واقع این گروه از صاحبان کسب و کار باید بسیار از اینستاگرام ممنون باشند! در ادامه می‌خواهیم به این سوال که «چگونه یک مزون لباس بزنیم؟» پاسخ دهم، سوالی که البته عمدتاً با راه‌اندازی یک مزون لباس بر بستر اینترنت و خصوصاً رسانه اجتماعی اینستاگرام پاسخ می‌دهد.
اینستاگرام، بستر خلقِ هزاران مزون در ایران
اینستاگرام به طور رسمی در سال ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد؛ اما بهتر است دوران رشد آن را از سال ۲۰۱۲ و زمانی که شرکت متا (Meta) یا همان فیسبوک (Facebook) اقدام به تصاحب (Acquire) آن کرد بدانیم. رشد اینستاگرام پس از آن‌که به یکی از زیرمجموعه‌های متا تبدیل شد، بسیار سریع‌تر شد. سادگی، تصویر محور بودن و مبتنی بر تلفن همراه بودن از مهم‌ترین ویژگی‌های این رسانه اجتماعی نوظهور در سال ۲۰۱۲ بود. استقبال از این Social Media در سراسر جهان چشمگیر بود اما توجه ایرانی‌ها به Instagram به طور نسبی حتی از جهان هم بیشتر بود ! تا جایی که در اکثر نقاط جهان، این فیسبوک است که پرمخاطب‌ترین شبکه‌اجتماعی است اما در ایران این رتبه در اختیار اینستاگرام است. همین ویژگی‌ها منجر شد که کسب و کارهای زیادی بر بستر اینستاگرام در ایران شکل گیرد. کسب و کارهایی که در همه زمینه‌ها بودند، اما حوزه‌های زیر رشد بیشتری را تجربه کردند :
- صنعت پوشاک
- صنعت مد و فشن
- صنعت زیبایی
- صنعت آموزش
- صنعت گردشگری
اینستاگرام، بستر خلقِ صاحبان کسب و کار زن
طبیعتاً از گذشته هم ما مدیران زن در بخش‌های مختلف را داشته‌ایم، اما اینستاگرام کمک شایانی به خلق مدیران موفق و پردرآمدی در بخش مد و فشن و همچنین زیبایی و پوشاک کرد. اگرچه آمار قابل اعتنایی از تعداد مزون‌های لباس زنانه در اینستاگرام وجود ندارد، اما می‌شود یک فرضیه عاقلانه قدرتمند داشت که «صاحبان عمده این مزون‌های لباس زنانه، بانوان هستند»
این موفقت در بین زنان ایرانی باعث شده است بسیاری دیگر از بانوان هم در اندیشه راه‌اندازی کسب و کارهای مشابه باشند و حالا به همین دلیل می‌خواهند بدانند که «چگونه یک مزون لباس راه‌اندازی کنند»
آیا لازم است مجوزی برای مزون بگیریم ؟
قانون در اینجا تا حدی پیچیده است ! اگر شما می‌خواهید در بخش مد و فشن کار کنید، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مورد سازمان ذی‌ربط محسوب می‌شود ولی اگر صرفاً یک فروشنده به حساب بیایید، نیازمند جواز کسب هستید. به نظر می‌رسد که اگر قصد فعالیت جدّی دارید، بهتر است به مجوز مشاغل خانگی اکتفا کنیم.
برای دریافت مجوز مشاغل خانگی بایستی به اداره مربوطه در وزارت تعاون مراجعه کنید. بسیاری از فرآیند دریافت مجوز به صورت آنلاین و از اینجا قابل انجام و پیگیری است.
حالا اجازه دهید وارد فرآیند اصلی یعنی بازاریابی و فروش و راه‌اندازی کسب و کار شویم.
گام اول: شناسایی و هدفگذاری مخاطب‌ها
بازار بزرگ است ! تنوع سلیقه دارد ! و ظرفیت تولید و فروش یک مزون در ابعادی که ما درباره آن صحبت می‌کنیم، نسبت به این بازار کوچک است. حالا شما باید مشخص کنید، کدام از بخش از این بازار را انتخاب کرده‌اید ؟ این مرحله را باید شالوده راه‌اندازی یک مزون بدانیم. درباره مخاطبان خود به این سوالات پاسخ دهید :
- جنسیت خریداران شما عمدتاً چیست ؟ (دقت کنید که ممکن است لباس مردانه‌ای را بانوان خرید کنند یا برعکس)
- خریداران شما عمدتاً در چه محدوده سنی هستند؟
- سطح درآمد خریداران شما در چه محدوده‌ای است؟
- این افراد عمدتاً چه سبک خریدی دارند؟ (مثلاً آنلاین یا حضوری از فروشگاه‌های بزرگ، حضوری از فروشگاه‌های کوچک و چیزهایی نظیر این را مشخص کنید)
- خریداران شما عمدتاً مجرد هستند یا متاهل ؟
- قصد آن‌ها از خرید لباس چیست ؟ (مهمانی یا کار یا خانه …)
- سبک پوشش (استایل) مشتریان شما چگونه است ؟
گام دوم: آمادهسازی محصولات
حالا شما می‌دانید باید محصولات را برای چه کسانی تهیه کنید. این‌که شما می‌خواهید تولید کنید یا می‌خواهید از جای دیگری محصول را بخرید و به فروش برسانید، از نظر نگارنده چندان تفاوتی در احتمال موفقیت کسب و کار کوچک شما ندارد، اما مهم است که مزیت رقابتی داشته باشید. اجازه دهید این موضوع را بهتر توضیح دهم.
مثلاً فرض کنید، یک فروشگاه زنجیره‌ای پوشاک در ایران هست که ۱۵ شعبه در تهران دارد و چند شعبه خارج از تهران و یک فروشگاه اینترنتی بزرگ با حجم تبلیغات وسیع هم دارد. حالا فرض کنید این فروشگاه، لباس‌های بسیار متناسب با مشتریان شما دارد ! خرید از این فروشگاه و فروختن در مزون شما، کاری بیهوده و محکوم به شکست است.
یا حالت دومی را فرض کنید که شما همان سبک لباسی را که بسیار در دسترس مصرف‌کنندگان است با خرید پارچه و برش و دوخت، در مزون آنلاین خود ارائه می‌کنید! باز هم شما محکوم به شکست هستید !
شما باید تمایز داشته باشید !
ما اینجا درباره تمایز در محصول صحبت می‌کنیم، اما این تمایز می‌تواند در نحوه بسته‌بندی، نحوه ارسال و چیزهای دیگری هم باشد، اما برای صنعت پوشاک، تمایز در محصول و همچنین تمایز در تولیدمحتوا که در ادامه توضیح می‌دهیم از همه‌چیز مهم‌تر است. پس تلاش کنید برای آن گروه مخاطبان که در گام اول هدفگذاری کردید، محصولی را تولید و آماده کنید که به راحتی در دسترس همه نیست.
موفقیت کسب و کارهای کوچک در فضای آنلاین بسیار وابسته به این است که محصولی ارائه کنند که برای مخاطب هدف‌شان به راحتی در دسترس نیست.
گام سوم: تولید محتوا
لطفاً در تولیدمحتوا جهت معرفی محصولات خود، قوانین ایران را رعایت کنید. از منظر اصول کسب و کار، رعایت ضوابط محیط در کسب و کار یک اصل است. حالا که ما کسب و کار مزون را عمدتاً بر بستر اینستاگرام توسعه داده‌ایم باید بدانیم که عکسِ محصولات، تنها ابزاری است که محصول را با آن نشان می‌دهیم. تلاش کنید تناسبی بین ارزش کالاهای موجود در مزون با هزینه‌ای که برای تولیدمحتوا می‌کنید وجود داشته باشد.
در واقع در اینجا من، طرفدارِ اختصاصِ بودجه قابل توجه به تولیدمحتوا و انتشار محتوا هستم. پیشنهاد میکنم، حدود ۲۰% از بودجه را به تامین کالا، ۳۰ درصد به تولیدمحتوا و ۴۰ درصد به انتشار محتوا (تبلیغات) اختصاصی دهید. حالا با این ساختار احتمالاً شما به این فکر می‌کنید که این طور هیچ کالایی نمی‌توانم تامین کنم !
این فکر شما چندان هم دور از واقعیت نیست، خصوصاً اگر کالاهای شما لباس شب، لباس عروس، یا پوشاک نسبتاً گران باشد، این اتفاق رخ می‌دهد. در اینجا شما دو راه دارید، یا باید بودجه بیشتری به کسب و کار اختصاص دهید که این مساله را حل می‌کند. یا این‌که لزوماً کالایی که عکاسی می‌کنید یا معرفی می‌کنید را موجود ندارید و اصطلاحاً به صورت «بَک تو بَک»۱ به فروش می‌رسانید. یعنی هر زمان فروش رفت و از مصرف‌کننده پول را دریافت کردید، اقدام به تهیه و ارسال برای مشتری می‌کنید که البته این خود زمان ارسال به مشتری را طولانی می‌کند، اما به هر حال در ابتدای کار در صورت نبودِ سرمایه کافی شما باید چیزی را از دست بدهید، من ترجیح می‌دهم بین موجودی کالا و تولیدمحتوا، موجودی کالا را فدا کنم !
گام چهارم: انتشار محتوا و تبلیغ مزون
نترسید! تبلیغ کنید ! زیاد منتشر کنید ! به رسانه‌های مختلف محصولات و محتواهای خلاقانه و جذابی که تولید کردید را بدهید که برایتان بازنشر کنند. در این مسیر استوار باشید. اگر مرحله شناسایی مخاطب، انتخاب محصول و تولیدمحتوا را درست رفته باشید، دیر یا زود با نشر زیادِ محتوا در اینستاگرام، شما مُزدِ تلاش خود را خواهید گرفت.
گام پنجم: استاد اینستاگرام شوید
این گام آن‌قدر بزرگ هست که یک مطلب جداگانه برایش بنویسیم ! اینجا فقط در همین حد به شما بگویم که خوب است از تمام ویژگی‌های و امکانات اینستاگرام استفاده کنید. خصوصاً ریلز ! آن‌طور که شرایط اینستاگرام در سال ۲۰۲۳ حُکم می‌کند، هیچ نوع محتوایی (Content Type) به اندازی ریلز برای شما کارساز نیست ! استفاده از آهنگ‌های ترند در اینستاگرام بر روی تصاویری از محصولات‌مان یکی دیگر از تکنیک‌هایی است که معمولاً باعث بیشتر دیده‌شدن محصولات ما خواهد بود.
تعیین استراتژی‌های قیمت‌گذاری، اعلام قیمت به صورت عمومی در کپشن یا عدمِ اعلام آن، شرایط ارسال کالا و ساز و کار پس گرفتن محصول هم از دیگر مواردی است که باید به آن بپردازیم.
خلاصه؛ چگونه یک مزون لباس بزنیم؟
واقعیت این است، که داشتن یک کسب و کار موفق در حوزه پوشاک بر بستر اینستاگرام، آن‌قدر که اکثر افراد فکر می‌کنند ساده نیست ! بهتر است بگویم حالا دیگر تبدیل به اقیانوس قرمز شده است ! یعنی بسیار پررقابت شده است. کلیدِ موفقیت شما در ایجاد تمایز و دیده شدن توسط مخاطبان هدف است! اهدافی که با رعایت ۵ گامی که اشاره کردیم، دست‌یافتنی است.
- شناسایی و هدفگذاری مخاطبان
- انتخاب و آمادهسازی محصولات
- تولید محتوا
- انتشار محتوا و تبلیغات
- اینستاگرام
پی‌نوشت : در این مقاله اشاره‌ای به انتخاب نامِ یک مزون نکردیم، چون از نظر نگارنده انتخابِ این نام از عواملِ کلیدی موفقیتِ یک مزون نمی‌باشد.
۱- Back To Back
برای مطالعه بیشتر به زبان انگلیسی: کلیک کنید
برای دریافت مشاوره در راه‌اندازی مزون آنلاین : کلیک کنید
