مدیریت فروش و بازاریابی

چی توز، یک برند ایرانی با طعم تقلید !

به گفته ی انجمن بازاریابی آمریکا (AMA) قرن ها است که علم برندسازی به عنوان ابزاری برای ایجاد تمایز میان کالاهای یک تولید کننده از سایر تولیدکنندگان مطرح است. چی توزطبق تعریف انجمن بازاریابی آمریکا، برند عبارت است از « نام، واژه یا علامت، نماد، طرح یا ترکیبی از تمامی این عناصر که به منظور شناسایی کالاها و خدمات یک فروشنده (یا گروهی از فروشندگان) با هدف ایجاد تمایز در عرصه ی رقابت مورد استفاده قرار می گیرد». از دیدگاه تکنیکی، هر زمانی که متخصص بازاریابی، نام، لوگو یا نماد جدیدی را برای محصول جدیدی ایجاد می کند، یک برند آفریده است. با وجود این بسیاری از مدیران، واژه ی برند را تنها زمانی مورد استفاده قرار می دهند که این نام توانسته باشد محبوبیت و اعتباری در عرصه ی بازار برای خود پیدا کند و حتی فراتر از آن یک نام را زمانی برند تلقی می کنند که دارای شخصیت و ویژگیهای خاصی باشد. به همین دلیل باید بین تعریف انجمن بازاریابی آمریکا و تعریف برند در صنعت تفاوت قائل شویم.

هر کدام از تعاریف و رویکردها را که برای برند بپذیریم، باید چی توز (Chee Toz) این نام شناخته شده در صنایع غذایی و به طور مشخص صنعت اسنک را یک برند بدانیم. می توان چی توز را در صنعت خود یک رهبر بدانیم. در سایت شرکت « گروه صنایع غذایی دینا » مالک برند چی توز و بسیاری از برندهای دیگر در زمینه چیپس، پاپ کورن، اسنکها و … این گونه آمده است :

چی‌توز در گروه صنایع غذایی دینا

«گروه صنایع غذایی دینا» متشکل از ده شرکت است. سهام تمامی این شرکت ها (به استثناء شرکت قوطی آلومینیومی کاوه) به رغم آن که از نظر مالکیت و مدیریت مستقل هستند، در اختیار یک خانواده قرار دارد.

نخستین شرکت عضو این گروه در سال ۱۳۳۸ بنیانگذاری شد. از آن هنگام تا به امروز، این گروه طی سال ها تلاش بی وقفه به اعتباری دست پیدا کرد که حاصل شفافیت، تعهد، انسجام و رشد و پیشرفتی خستگی ناپذیر بود.

دینا در ایران، جایی که این شرکت ها در آن تأسیس شده، شرکت هایی را به عنوان اعضاء خود پذیرفت که از نظر تولید، پخش، تدارکات و سرمایه گذاری محلّی با شرکای چند ملیّتی و منطقه ای حرکتی همسو داشته باشند.

این شرکت هم اکنون در گسترۀ وسیعی، از جمله شیشه زدن نوشابه های غیرالکلی، تولید اسنک، ساخت قوطی های آلومینیومی، صندوق و جعبه های پلاستیکی و تولید پودر پنیر فعالیت دارد. شاخۀ پخش دینا مسئولیت پخش تمامی این محصولات را بر عهده داشته و بی تردید یکی از گسترده ترین و به روز ترین واحدهای فروش و پخش در کل کشور است.»

محصولات متنوع گروه دینا !

گروه صنایع غذایی دینا محصولات متنوعی با هر کدام از برندهای زیر روانه ی بازار می کند (تنها با نام چی توز بیش از ۲۵ محصول مختلف به بازار عرضه می شود). برندهایی مثل چی توز، چی پف، چی پلت، نیک و نک، مانچیپس، تورتیا، سون آپ و پپسی از آن جمله است. این شکل نام گذاری برندهای شرکت دینا که در آن بخش «چی» ثابت است ما را به یاد شیوه ی نام گذاری Nestle در برندهایی مثل Nescafe یا Nescafe می اندازد . در همین ارتباط مطالعه مطلب «استراتژیهای مدیریت برند (۲) : توسعه برند » را به شما توصیه می کنم )

                                   چی توز چی پف

                                  میراندا مانچیپس

                                 پپسی تورتیا

برندهای متنوع با محصولات مشابه

سوالی که پس از مشاهده این برندها شاید به ذهن خطور کند، علت عرضه ی محصولات مشابه توسط دینا با برندهای مختلف است؟ مثلاً محصولات چی توز، نیک و نک و مانچیپس بسیار مشابه هستند و می توانستند تحت یک نام برند عرضه شوند، و احتمالاً هزینه های بازاریابی را کاهش دهند؟ همچنین است برای سون آپ و پپسی و میراندا ! البته دینا در چنین استراتژی تنها نیست و بسیاری از بزرگان دنیا از همین شیوه استفاده می کنند. شما می توانید پاسخ به این سوال را در سایر مطالب پایگاه اطلاع رسانی صنعت ، بیابید.

هر چند نگارنده این مطلب اگر نه به عنوان یک کارشناس بازاریابی بلکه دست کم به عنوان یک علاقه‌مند به موضوعات کسب و کار، دینا را یک مجموعه‌ خصوصی موفق می داند و همواره برنامه های بازاریابی، کمپینهای تبلیغاتی، تنوع در محصول، توزیع خوب، کیفیت بالا و … را تحسین نموده است و دینا و علی الخصوص چی توز را برندی موفق در بازاری رقابتی می داند، اما نمی شود چی توز را دید و شباهت بالای آن با محصولات شرکت Frito Lay با برند Chee Tos را ندید ! البته همین جا باید بگوییم که تقلید خوب خودش جای تحسین دارد، اما شاید این همه شباهت، مشکلاتی را برای ورود به بازارهای جهانی ایجاد کند.

شرکت Frito-Lay یک شرکت آمریکا وابسته به پپسی است که تولید کننده ی محصولاتث همچون چیپس و اسنک است. نیاز به دقت زیادی برای دریافتن این شباهت بین چی توز ایرانی و Chee Tos آمریکایی نیست !

شخصیت کارتونی چی توز ایران (میمون چی توز) و Chee Tos امریکایی (Chester Cheeta)

چی توس

چی توس

لوگوی چی توز و چی توس

چی توس

بسته بندی محصولات (چی توز و چی توس)

چی توس کرانچی چی توز کرانچی

به این دو بسته بندی دقت کنید، نام هر دو محصول چی توز کرانچی است و هر دو شخصیت با عینک آفتابی بر روی اسکیت برد هستند ! رنگها هم که کاملاً یکی است؛ این شباهت اتفاقی نیست ! هست؟

حتی برنامه ی تحسین برانگیزِ اخیر چی توز در استفاده از یک بازی آنلاین تحت وب که به نوعی از ویژگیهای یک شبکه ی اجتماعی هم بهره می برد (www.cheetozia.com) ما را به یاد سایت www.battleofthecheetos.com می اندازد. در بازی چی توزیها، کاربر می تواند شخصیتهایی مطابق با سلیقه ی خود بر اساس میمون چی توز بسازد و تصویر حاصل  را با دیگر دوستانش به اشتراک بگذارد و شاید بتوان این را مهمترین استفاده از شبکه های اجتماعی و بازیهای تحت وب در ایران در جهت توسعه ی برندِ یک محصول دانست که بدون شک تاثیر مثبتی بر عملکرد این برند خواهد داشت و ادامه ی این برنامه ها قطعاً ورود برندهای جدید در این صنعت را غیر ممکن خواهد ساخت ! البته بد نیست بدانید که چی توزیها در مقایسه مشابه آمریکایی اش بسیار محدودتر است. شاید چی توزیها در توسعه اش نیازمند ایده های جدید بسیاری باشد، ایده هایی شاید این بار تنها نمونه برداری از Chee tos نباشد !

کپی‌پرداری در همه‌چیز !

شاید بتوان این شباهت ها را در استراتژی‌های برند هم مشاهده کرد، زیرا با نگاهی کوتاه می بینیم که Frito-Lay هم برندهای مختلفی را با همین سبک مشاهده می کنیم. همچنین Frito-Lay دارای طعمهای اختصاصی برای کشورهای مختلف دنیا است، طعمهایی ویژه ی کره ی جنوبی، پرو، کانادا و … که قطعاً در کسب بازار در بازارهای جهانی موثر بوده است.

در برخی موارد این شباهت به قدری زیاد است، که این شک را به وجود می اورد که شاید قرار گرفتن گروه صنایع غذایی دینا در شهرک صنعتی توس (مشهد) و شهر توس هم ارتباطی با چی توس دارد !

این یادداشت در سال ۱۳۹۰ تنظیم شده است، برخی از محصولاتی که در این یادداشت به آن اشاره شده است، هم‌اکنون توسط گروه چی‌توز دیگر به بازار عرضه نمی‌شود اما این شباهت در بسته‌بندی و محصولات کماکان به قوت خود باقیست و طعم تقلید از محصولات چی‌توز حذف نشده است !

منابع مورد استفاده در این مطلب :

وب سایت فارسی :

www.dinafood.com

www.cheetozia.com

وب سایت انگلیسی:

www.cheetos.com

www.fritolay.com

www.battleofthecheetos.com

سید حمیدرضا عظیمی

سید حمیدرضا عظیمی، دانش آموخته مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی با گرایش بازاریابی از دانشگاه شهید بهشتی و دکتری مدیریت از دانشگاه علامه طباطبایی که از سال 1382 فعال فضای تجارت الکترونیک بوده و هم اکنون از مدرسین مدیریت بازاریابی و به طور مشخص بازاریابی اینترنتی (Digital Marketing) است. رزومه کامل من را اینجا ببینید

نوشته های مشابه

‫۲ دیدگاه ها

  1. خیلی خوب شباهت هاش رو گفتی و اینا رو از قلم اندداخی
    هردو طرح دوتا پا دارن
    هردوتا طرح دوتا چشم دارن
    هردوتا طرح یک دم دارن
    هردوتا طرح شاد هستن
    هردوتا طرح نقاشی شدن
    و …

    من دوتاشو تست کردم چی توز ما یه چیز دیگستتتتا

  2. درود بر کار آفرینان سرزمین من که هزاران نفر مستقیم وغیر مستقیم از طریق کارخانجات دینا ومجموعه خانواده یغمایی مشغول به کار وکسب درآمد هستند درصورتیکه میتونست با سرمایه گذاری در بانکهای خارجی بدون هیچ دردسری مبالغی هنگفت به جیب بزند

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا