در هر حوزه فعالیتی و خدماتی، انواع مختلفی از فرآیندها رخ می‌دهند که هر یک از آن‌ها با نام خاصی خوانده می‌شوند. از ساده‌ترین فعالیت‌ها گرفته تا سخت‌ترین کارها همگی براساس اصطلاحات خاص خود شناخته شده و در اختیار افراد متقاضی قرار می‌گیرند. همانطور که در هنر آشپزی، تیم متخصص از اصطلاحات خاص آشپزی باخبر هستند در فعالیت‌های تجاری، گمرکی و بازرگانی نیز افراد کارشناس باید از تمام اصطلاحات باخبر باشند تا از کار خود بهترین نتیجه را بگیرند.
ناگفته نماند اصطلاحات گمرکی در مقایسه با اصطلاحات برخی از فعالیت‌ها همانند آشپزی، خیاطی، نقاشی کشیدن و عکاسی شاید سخت‌تر باشد اما در مقایسه با برخی دیگر از حوزه‌ها همانند پزشکی و پیراپزشکی بسیار ساده‌تر به نظر می‌رسد. اگر به تازگی وارد این عرصه شده‌اید و هنوز در مورد روند کارهای گمرکی اطلاعات دقیقی ندارید، می‌توانید مطلب زیر را تا انتها دنبال کنید.
منظور از گمرک چیست؟
قبل از اینکه با اصطلاحات گمرکی و بازرگانی آشنا شوید، بهتر است با مفهوم اصلی گمرک کمی آشنایی پیدا کنید. این اداره دولتی در زمینه ورود و خروج انواع کالاها نقش مهمی ایفا می‌کند که براساس قوانین مشخصی به امور رسیدگی خواهد کرد. فرقی ندارد شما کالای مورد نظر خود را از چه طریقی وارد کشور می‌کنید در هر حال باید هزینه‌های گمرکی آن را در نظر بگیرید.
هزینه‌های گمرکی در واقع مالیات غیرمستقیم است که توسط این نهاد دولتی از افراد واردکننده دریافت می‌شود. همچنین این اداره به نحوه ترخیص کالاها و مجوزهای استاندارد آن‌ها توجه دارد؛ بنابراین هر کالایی که با توجه به صلاحدید سازمان گمرک وارد ایران شود، مجوزهای لازم را دریافت کرده و فرد واردکننده تمام هزینه‌ها را مورد محاسبه قرار می‌دهد.
با اینکه بخش‌های خصوصی در حمل و نقل کالاها حضور دارند اما مبحث مربوط به گمرک کالاها همچنان در دست دولت است. البته این موضوع در برخی از مناطق که آزاد نامیده می‌شوند با قوانین و مشکلات کمتری روبرو خواهد بود به هر حال برای آشنایی بیشتر با خدمات گمرکی و بازرگانی بهتر است اصطلاحات گمرکی را به خوبی بشناسید.
منظور از اصطلاحات گمرکی و بازرگانی چیست؟
در امور مربوط به ترخیص انواع کالاها و روند گمرکی آن‌ها اصطلاحات حساس و ویژه‌ای به کار گرفته می‌شوند. شما به عنوان یک تاجر باید با این اصطلاحات به طور کامل آشنا باشید تا بتوانید قوانین را به خوبی رعایت کنید و امور کاری خود را به ثمر برسانید. در بخش‌های بعدی برخی از اصلی‌ترین اصطلاحات گمرکی و بازرگانی را به طور خلاصه معرفی می‌کنیم.
تشریفات گمرکی
یکی دیگر از اصطلاحات کاربردی در امور گمرکی و بازرگانی تشریفات گمرکی است که اطلاعات دقیقی از تمامی امور مربوط به روند گمرکی و ترخیص کالا را شامل می‌شود. اصلی‌ترین اموری که در سند مربوط به تشریفات گمرکی قابل مشاهده هستند را در زیر نام می‌بریم:
- تعهدات سندی
- تعهدات امنیتی
- اطلاح‌رسانی
- دریافت مجوزهای قانونی و ضروری
- بازرسی فیزیکی
اظهارنامه گمرکی
اظهارنامه گمرکی در واقع یک سند ضروری در امور واردات و صادرات انواع کالاها است که جزء اسناد اولیه اما اصلی محسوب می‌شود. در واقع این سند تمام اطلاعات مربوط به کالا، واردکننده، صادرکننده و سایر مسائل گمرکی را دربرمی‌گیرد. هدف اصلی تنظیم اظهارنامه گمرکی ارائه اطلاعات دقیق به مقامات و مسئولان اداره گمرک است تا در نهایت مجوزهای مربوطه صادر شوند.
به عبارت دیگر این سند رسمی در واقع معرفی‌نامه کالای مورد نظر است که جزئیات مهم و اساسی مربوط به روند صادرات یا واردات کالای مورد نظر را در اختیار مقامات مورد نظر قرار می‌دهد تا ارزیابی‌های لازم را انجام دهند. اطلاعات حاضر در این سند ماهیت اصلی کالا را نیز بیان کرده و اطلاعات افراد مربوط به کالا را ذکر می‌کنند.
کارت بازرگانی
کارت بازرگانی در واقع سند هویتی یک کسب و کار را در برمی‌گیرد به طوری که دارنده این کارت می‌تواند فعالیت‌های تجاری خود را به صورت قانونی انجام دهد. حال اگر که قصد دارید در حوزه‌های بازرگانی و گمرکی فعالیت داشته باشید، باید در ابتدا این نوع کارت یا سند هویت تجاری را تهیه کنید.
این کارت یکی از اصلی‌ترین اقدامات برای حضور و مشارکت در انواع تعاملات بازرگانی و تجاری است که بدون کارت بازرگانی نمی‌توانید طبق قوانین کشور برای تجارت دست به کار شوید و همانطور که گفتیم این کارت به عنوان یک وسیله شناسایی در زمینه بازرگانی و تجارت محسوب می‌گردد.
ترخیص کار
کسی که روند امور گمرکی را به طور کامل برعهده می‌گیرد حق العمل کار گمرکی یا ترخیص کار نامیده می‌شود. این افراد کالاهای افراد دیگر را در گمرک ترخیص می‌کنند و البته امور گمرکی را براساس یک وکالت رسمی از طرف صاحب کالاها انجام می‌دهند.
این افراد از اداره گمرک جمهوری اسلامی ایران، پروانه و مدارک الزامی مربوط به کارگزاری گمرکی را دریافت کرده‌اند تا بتوانند امور گمرکی کالاهای افراد دیگر را به صورت قانونی عهده‌دار شوند.
تعرفه گمرکی
بدون شک در روند واردات و صادرات تعرفه گمرکی زیاد به گوشتان خورده است. منظور از تعرفه گمرکی همان HS کد می‌باشد که به شناخت و معرفی انواع کالاها کمک می‌کند. این فرآیند کدگذاری در سراسر جهان وجود دارد و باعث می‌شود امور گمرکی انواع کشورها، کالای مورد نظر را بشناسند و طبق شرایط خاص آن روند گمرکی را انجام دهند.
تعرفه گمرکی یا اچ اس کد دارای ۸ رقم است و در امور مربوط به گمرک از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. هر یک از کالاها دارای یک تعرفه گمرکی اختصاصی هستند و این روند به سیستم تقسیم‌بندی کالاهای گمرکی کمک بزرگی کرده است.
کوتاژ
در امور گمرکی و بازرگانی به منظور ثبت اظهارنامه هر کالا یک شماره مخصوص در نظر گرفته می‌شود که این شماره، کوتاژ نام دارد. این شماره اختصاصی برای صادرات و واردات کالا امری بسیار مهم است و در اظهارنامه ذکر می‌شود در گذشته و قبل از روی کار آمدن سامانه‌های آنلاین پرونده‌های گمرکی به صورت مهر و موم شده قرار می‌گرفتند اما اکنون در سامانه‌ای به نام EPL قفل می‌شوند. شماره خروجی که بعد از ثبت در این سامانه به دست می‌آید در واقع همان شماره کوتاژ است.
بارنامه
بارنامه سندی برای حمل و نقل کالا است که تا زمان رسیدن کالا به مقصد از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. شرکت حمل و نقل این سند را تنظیم و صادر می‌کند که شامل اطلاعات کاملی از کالای ارسال‌شده است. جزئیاتی که در بارنامه ذکر می‌شوند عبارت هستند از:
- تعداد بسته‌های
- حجم یا میزان کالا
- وزن خالص
- وزن ناخالص
- کمیت کالا
- ماهیت و اصالت کالا
بارنامه برای بررسی ماهیت واقعی کالا استفاده می‌شود و در واقع صحت کالا را تضمین و تایید می‌کند. از این رو نمی‌توان اهمیت بارنامه را در امور گمرکی و بازرگانی نادیده گرفت.
پروانه صادراتی
پروانه صادراتی با نام دیگری نیز خوانده می‌شود که به آن کوتاژ صادراتی می‌گویند. این سند در صادرات کاربرد دارد و زمانی که به ازای صادرات، واردات انجام می‌شود پروانه صادراتی در اختیار اداره گمرک قرار می‌گیرد.
در انتها
به جز اصطلاحات نام برده شده در این راهنما، انواع مختلفی از اصطلاحات گمرکی نیز وجود دارند که پروانه سبز گمرکی، پروفرما یا اینویس، قبض انبار گمرک، سیاهه تجاری و غیره نیز جزء همین اصطلاحات هستند. به طور کلی شما بدون آگاهی از این اطلاعات دقیق نمی‌توانید در زمینه تجارت بین المللی و امور گمرکی فعالیت خوبی داشته باشید. این اصطلاحات از ارزش و کارایی بالایی برخوردار هستند.
