بحران کم‌آبی در صنعت کاغذ؛ آیا کاغذ A4 هم در آستانه گرانی دوباره است؟

بحران کم آبی در صنعت کاغذ به یکی از چالش‌های بسیار جدی در دنیای امروز تبدیل شده است. صنعت چاپ و نشر مهم‌ترین نقش را در انتقال اطلاعات و دانش در کشور ما برعهده دارد. منابع آبی محدود و وابستگی به واردات مواد اولیه کاغذ، تولید کنندگان را با محدودیت‌های شدید رو به رو می‌کند.

امسال با کاهش حداقل ۴۰ درصدی در ورود آب به سدهای کشور مواجه شده‌ایم و این موضوع نه تنها هزینه‌های عملیاتی را افزایش داده، بلکه منجر به گرانی محصولاتی مانند کاغذ A4 می‌شوند. اگر شما هم علاقه مند هستید که درباره تاثیر کم آبی بر روی صنعت کاغذ اطلاعات بیشتری به دست بیاورید، در ادامه با ما همراه باشید.

تاثیر بحران کم آبی در صنعت کاغذ

بحران کم آبی در صنعت کاغذ به طور مستقیم بر روی تولید تاثیر می‌گذارد. کارخانه‌های داخلی تولید کننده کاغذ به دلیل کمبود آب، درصد قابل توجهی از ظرفیت تولید خود را کنار گذاشته‌اند. همین موضوع می‌تواند علت افزایش واردات کاغذ در حالی که در کشور خودمان قابلیت تولید آن را داریم، توجیه کند.

از طرفی به دلیل این که در کشورهای دیگر بازیافت آب با هزینه‌های بالاتر انجام می‌شود، مجبور به خرید کاغذ یا مواد اولیه آن به قیمت بالاتری هنگام واردات هستیم. این افزایش قیمت‌ها درنهایت موجب گران شدن انواع کاغذ به ویژه کاغذ A4 می‌شود.

علت‌های ریشه‌ای بحران کم آبی در صنعت کاغذ

بحران کم آبی در صنعت کاغذ ریشه در عوامل مختلفی مانند اقتصادی، طبیعی و انسانی دارد. به طور کلی برای تولید هر تن کاغذ به ۱۰۰ متر مکعب آب نیاز است. از این رو صنعت کاغذ یکی از پرمصرف‌ترین صنایع است که آب زیادی را استفاده می‌کند.

در تمام دنیا صنایعی که کاغذ تولید می‌کنند به دلیل تغییرات آب و هوایی و کمبود آب دچار چالش شده‌اند. اما بحران کم آبی در صنعت کاغذ در کشور ما علت‌های دیگری هم دارد. در ادامه این علل را با یکدیگر بررسی می‌کنیم.

کاهش ذخیره‌های آبی

متاسفانه در سال ۱۴۰۴ بارش باران به شدت کاهش یافته است. به گونه‌ای که عملا هیچ آبی به سدها وارد نشده و خروجی آب برای مصرف از آن به قدری زیاد می‌باشد که سدها در حال خالی شدن هستند. این کاهش بارندگی نه فقط صنعت کاغذ بلکه به طور مستقیم زندگی ما را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

وابستگی به واردات

کشور ما برای تولید کتاب‌های درسی، مصارف شخصی کاربران، مصرف شرکت‌ها و ادارات و بسیاری دیگر از بخش‌ها به کاغذ احتیاج دارد. جالب است که بدانید بیشتر از ۷۰% کاغذ مصرفی در ایران از طریق واردات تامین می‌شود. تحریم‌ها از یک طرف و نوسانات ارز از طرف دیگر تامین مواد اولیه کاغذ را با دشواری‌هایی رو به رو می‌سازد.

عدم نظارت بر صنعت کشاورزی

بحران کم آبی در صنعت کاغذ به طور قابل توجهی به علت سیاست‌های نادرستی است که در بخش کشاورزی وجود دارد. بخش کشاورزی عملا به الگوی صحیح مصرف آب اهمیت نداده و بیشتر از ۹۰ درصد آب در کشور ما برای این بخش صرف می‌شود.

پس اگر اصلاحاتی برای بخش کشاورزی طراحی شود، قسمت بزرگی از بحران کم آبی در ایران حل خواهد شد. از این رو وابستگی به واردات کاغذ نیز کمتر شده و می‌توانیم تولید کاغذ مورد نیاز را خودمان انجام دهیم.

آیا کاغذ A4 دوباره گران می‌شود؟

بحران کم آبی در صنعت کاغذ بر روی قیمت کاغذ A4 تاثیر گذار است. چرا که هر چه تقاضا برای کاغذ بیشتر باشد اما عرضه به اندازه کافی انجام نشود، موجب گران شدن کاغذ می‌گردد. از طرفی کاغذ A4 در زندگی روزمره استفاده فوق العاده زیادی دارد.

در یک ماه اخیر قیمت این کاغذ به شدت افزایش یافته و این موضوع باعث نگرانی کاربران شده است. نقش کاغذ A4 در زندگی روزمره به قدری پررنگ بوده که نبود آن موجب اختلال بزرگی در چاپ قراردادها، اسناد، فاکتورها، طرح‌های گرافیکی، بروشورها، تراکت‌های تبلیغاتی و از این دست موارد می‌شود.

اگر بخواهیم کمی عمیق‌تر به این موضوع بپردازیم باید به شما بگوییم که ممکن است بحران کم آبی در صنعت کاغذ در نحوه درس خواندن دانش آموزان و دانش جویان نیز اثر بگذارد. در حال حاضر کاغذ کافی برای چاپ انواع کتاب درسی وجود ندارد و یا با صرف مقدار زیادی آب به دست می‌آید که عملا به صرفه نیست.

مقدار کاغذ مصرفی برای تولید کتاب‌های یک سال تحصیلی تقریبا ۴۵٫۰۰۰ تن در نظر گرفته می‌شود. با همه این تفاسیر احتمالا باید منتظر تاثیر کم آبی بر روی قیمت کاغذ A4 باشیم.

چگونگی مصرف آب در تولید هر تن کاغذ

برای این که یک تن کاغذ تولید شود به عددی بین ۷۰ تا ۱۰۰ متر مکعب آب احتیاج است. این مقدار معادل با مصرف آب حداقل ۵۰ نفر در سال در ایران می‌باشد. بخش بزرگی از آب صرف شست و شو، حل شدن خمیر چوب و سفید کردن کاغذ استفاده می‌شود. حتی اگر بازیافت آب را هم انجام بدهیم، ۱۰ تا ۲۰ درصد آب مصرف شده به صورت غیر قابل بازگشت از چرخه خارج می‌گردد.

به دلیل استفاده از فرایندهای قدیمی و غیراستاندارد در کارخانه‌های تولید کاغذ ایرانی آب زیادی هدر می‌رود. متاسفانه در ایران برای تولید هر تن کاغذ دو برابر آب نسبت به استاندارهای جهانی مصرف می‌شود.

راه‌حل‌های پیشنهادی برای مقابله با بحران

برای این که بتوانیم بر بحران کم آبی در صنعت کاغذ غلبه کنیم، باید از متخصصان در این زمینه استفاده نماییم. با این حال با رعایت چند نکته زیر می‌توان استفاده از آب را در صنعت کاغذ به حداقل رساند.

• استفاده از سیستم‌های بازیافت آب در کارخانه‌ها که مصرف آب را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.
• جایگزینی خمیر چوبی با مواد بازیافتی یا نیشکر
• اصلاح الگوی مصرف آب در کشاورزی
• کاهش مصرف کاغذ با انجام چاپ دورو
• استفاده از فناوری‌های پیشرفته و به روز برای تولید کاغذ

بحران کم آبی در صنعت کاغذ نه فقط بر روی تولید کاغذ، بلکه بر روی قیمت کاغذ A4 و هزینه‌های کاربران مصرف کننده کاغذ تاثیر به سزایی می‌گذارد. اگر نتوانیم در برابر این بحران چاره اندیشی کنیم، عواقب ناگواری در تمامی جنبه‌های زندگی ما خواهد گذاشت. از کمبود کتاب گرفته تا نبود وسیله‌ای فیزیکی برای یادداشت کردن، نقش چاپ به شدت در زندگی‌ها کمرنگ می‌شود.