در این سیستم (تکنولوژی گروهی یا group technology) کارخانه به واحدهایی به نام سلول شکسته می شود. در این واحدها، خانواده قطعات بر اساس مشخصات آن مانند شکل هندسی، اندازه یا تشابه در پردازش قطعات تشکیل میشود و ماشین آلاتی که وظیفه پردازش این قطعات را بر عهده دارند نیز به آن سلول تخصیص مییابد. ماشین آلات مزبور تاحد ممکن نزدیک به یکدیگر مستقر شده و گروه ماشین آلات تشکیل میگردد.
در این نوع چیدمان انتظار می رود قطعه خاص تنها در سلول متناظر با آن شکل گیرد. فواید عمده ناشی از بکارگیری این چیدمان به شرح ذیل می باشد:
- جریان مواد و زمانبندی کارها بسیار ساده می باشد.
- مسافت طی شده توسط قطعات کاهش می یابد.
- تعداد ماشین آلات مورد نیاز کاهش می یابد.
- زمان راه اندازی کاهش می یابد.
- موجودی نیم ساخته کاهش می یابد.
- طرح ریزی فرایند و رویه های کنترل سادهتر می باشند.
- فضای مورد نیاز کاهش مییابد.
- پاسخ سریع نسبت به تغییرات بازار وجود دارد
در سیستم تولید کارگاهی ممکن است قطعه تمام کارگاه ها را دور بزند و کنترل مواد و زمانبندی بسیار مشکل است. همچنین در این سیستم دانستن اولویت کارها و زمانبندی آنها بسیار مشکل است. لذا مدیریت سازمان ممکن است برای اطمینان از تعداد کافی کارها برای پردازش از موجودی قطعات نیم ساخته استفاده کند که مشکلات خاص خود را دارد.
تولید سلولی ترکیبی از دو سیستم کارگاهی و تولید محصولی میباشد. به عبارت دیگر سیستم سلولی مزایای سیستم کارگاهی(انعطاف پذیری در تولید و تنوع قطعات) و تولید محصولی( نرخ بالای عرضه محصول و جریان تولید کارا) را به همراه دارد. در تولید سلولی جایگاه و وظیفه ماشین آلات به منظور تولید محصولات جدید با تلاش مختصر و هزینه اندک تغییر مییابد. تولید سلولی با مشخصات ویژه خود نظیر انعطافپذیری در تولید قطعات گوناگون با حجم زیاد به عنوان یکی از روشهای قابل قبول در تولیدات کارخانهای مورد توجه قرار گرفته است. هر سلول با تشکیل گروه های ماشین آلات و خانواده قطعات بر اساس استقرار قطعات مشابه از نظر توالی عملیات، شکل، اندازه و غیره شکل میگیرد. بدین ترتیب در یک خانواده، گروهی از ماشینآلات که برای تولید آن خانواده تعیین شده برای پردازش خانواده قطعات تخصیص مییابند. چیدمان محصولی در شرایطی پاسخگو خواهد بود که هدف، تولید قطعات با حجم زیاد و تنوع کم مد نظر باشد. در صورتی که هدف تولید قطعات با حجم کم و تنوع بالا باشد سیستم کارگاهی قابل قبولتر از سایرین میباشد. هنگامی که نیاز به تولید حجم متوسط قطعات با میزان تنوع متوسط باشد سیستم سلولی اقتصادی ترین رویکرد خواهد بود.
سیستم سلولی یکی از ابزار های بسیار مهم برای رسیدن به تولید ناب میباشد. از جمله اهداف تولید ناب جریان فرایند مستمر، کاهش زمان تدارک، موجودی صفر، جابجایی یا حمل و نقل صفر و کاهش زمانهای راه اندازی میباشد. با نگاهی به مزایای سیستم ساخت سلولی مشاهده میشود که چیدمان قطعات و ماشین آلات در سلول های تولیدی زمینه لازم برای رسیدن به اهداف فوق به خصوص جریان تولید مستمر را فراهم می آورد. این نکته قابل ذکر است که عدم پیاده سازی استراتژی JIT در یک چیدمان سلولی رسیدن به یک سیستم ناب را غیر ممکن میسازد.
منابع مورد استفاده در این مطلب:
کتاب انگلیسی:
Feld W.M., Lean Production,1998
این مقاله توسط آقای سید حمیدرضا عظیمی نوشته شده است.
