در پوسته زمین عنصرکه به فراوانی یافت می‌شود، گاز اکسیژن است، در واقع ۴۶٪ از جرم زمین را این عنصر تشکیل می‌دهد. این عنصر از مهم‌ترین گازهای صنعتی و پزشکی محسوب می‌شود که در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارد. گاز اکسیژن دارای حالت گازی، بی‌رنگ، بی‌بو، شفاف، بی‌مزه و پایدار است و وجود آن برای زندگی ضرورت دارد. ترکیبات آن به ویژه اکسید‌های نافلز، سیلیکات‌ها و کربنات‌ها در خاک و سنگ یافت می‌شوند و در همه جای کهکشان وجود دارند.
تولید و ساخت گاز اکسیژن
گاز اکسیژن به عنوان یک عنصر حیاتی در زندگی همه ما، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما برای اینکه بیشتر با کاربردهای آن آشنا شویم لازم است تا در ابتدا بدانیم که این گاز چگونه به تولید می‌رسد.
- طبیعی: پرکاربرد‌ترین روش تولید گاز اکسیژن، سنتز است که گیاهان با بهره‌گیری از نور خورشید، دی اکسید کربن در هوا را به اکسیژن تبدیل می‌کنند.
- تجاری: در این روش تولید گاز اکسیژن از جداسازی هوا با روش تقطیر تولید می‌شود. به این صورت که هوا را برای تبدیل شدن به حالت مایع، تا دمای پایین سرد می‌کنند. در ادامه این هوای مایع، گرم می‌شود تا اجزای آن متشکل از نیتروژن، آرگون، اکسیژن و… در دمای جوش خود، بخار شوند. نکته مهم بالاتر بودن دمای جوش اکسیژن در مقایسه با نیتروژن است که باعث باقی ماندن اکسیژن مایع در مخزن می‌شود. در این روش تولید اکسیژن با خلوص بالا انجام می‌گیرد.
کاربرد گاز اکسیژن در صنایع مختلف
گاز اکسیژن در صنایع مختلف کاربردهای بسیاری دارند و مهم‌ترین کاربرد آن در صنعت فولاد است. کاربردهای این عنصر در صنعت به شرح زیر هستند.
صنعت فولاد
اکسیژن مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده صنعت فولاد شناخته می‌شود که در تولید مواد شیمیایی مانند آمونیاک، الکل و پلاستیک به کار می‌رود و از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان در صنعت فولاد به حساب می‌آید.
در کارخانه فولادسازی برای تولید فولاد، کربن طی فرآیند ناخواسته با اکسیژن واکنش داده و اکسید‌های کربن را به وجود می‌آورد و این اکسید به شکل گاز باقی می‌ماند. در صنعت فولاد از گاز اکسیژن برای غنی‌سازی، سوراخ کردن، برش و درمان مسمومیت با گاز مونوکسید کربن استفاده می‌شود.
صنعت هوافضا
اکسیژن در این صنعت به عنوان یک اکسیدکننده عمل می‌کند. در این صورت اکسیژن مایع با هیدروژن مایع واکنش داده و در نتیجه سبب ایجاد نیروی رانش برای پرواز موشک‌ها و راکت‌ها می‌شود.
صنعت کاغذسازی
اکسیژن به دلیل تولید خمیر کاغذ با کیفیت بالا و به عنوان ماده‌ای سفیدکننده در این صنعت، از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از این گاز در صنعت کاغذسازی سبب افزایش سرعت، بهبود کیفیت کاغذ و بهبود بهره‌وری انرژی می‌شود.
صنعت شیشه و سرامیک
گاز اکسیژن سبب بهبود الگوهای گرمایشی، کارایی کوره‌ها، کاهش مصرف سوخت و بهبود سرعت تولید می‌شود که با کاهش انتشار ذرات و آزاد شدن اکسید‌های نیتروژن همراه است. از این گاز برای ذوب کردن شیشه‌ها در کوره و صیقل دادن شیشه‌ها برای ظاهری زیبا و درخشان استفاده می‌شود که به تولید موارد شیمیایی مختلف می‌انجامد.
صنعت آب و فاضلاب
گاز اکسیژن به عنوان جایگزین هوا به افزایش ظرفیت تصفیه آب و انعطاف‌پذیری و همچنین به کاهش انتشار، بو، کف و… کمک می‌کند. این گاز به دلیل تولید ازون برای ضدعفونی کردن آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنایع مواد غذایی
در بسته‌بندی‌های مواد غذایی برای حفظ تازگی محصولات و جلوگیری از تشدید باکتری‌ها از گاز اکسیژن استفاده می‌شود. به عنوان مثال در نگهداری از محصولات گوشتی، اکسیژن باعث حفظ رنگ قرمز و طبیعی گوشت به صورت طولانی‌مدت می‌شود.
صنعت ورزش و کوهنوردی
ورزشکاران برای افزایش ظرفیت هوازی، کاهش خستگی، عضله‌سازی و… به اکسیژن نیاز دارند. اکسیژن در ورزش سبب کاهش قند خون، تولید انرژی بیشتر، افزایش قدرت و… می‌شود. هر چه ارتفاع افزایش یابد، فشار جو کمتر شده و بدن دچار کمبود اکسیژن می‌شود و برای جایگزینی اکسیژن، کوهنوردان از کپسول اکسیژن استفاده می‌کنند.
صنعت جوشکاری
کپسول اکسیژن جوشکاری، اکسیژن خالص را از هوا گرفته و مورد مصرف قرار می‌دهد. استفاده از گاز اکسیژن در جایگزینی هوا، به افزایش دمای شعله کمک می‌کند و باعث می‌شود ذوب در جوشکاری و برشکاری به صورت نقطه‌ای انجام گیرد. این کپسول در جوشکاری اکسی اتیلن کاربرد بسیاری دارد که برای جوشکاری فلزاتی مانند کربن استیل، آلیاژ فولاد، آلومینیوم، آهن و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد اکسیژن در حوزه پزشکی
گاز اکسیژن در بیمارستان جزء پرمصرف‌ترین گازهای طبی است که در اکثر بخش‌های بیمارستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان آسم
برای درمان بیماری‌های تنفسی مانند آسم، اکسیژن بهترین راه درمان است. مجاری هوایی افراد مبتلا به این بیماری به دلیل مواجهه ناگهانی با حمله‌‌های تنفسی، متورم و باریک می‌شود. در نتیجه، اکسیژن موجب باز شدن مجاری تنفسی شده و به بهبود تنفس بیمار کمک می‌کند.
تنفس مصنوعی
برای تامین اکسیژن مورد نیاز بیماران در وضعیت اورژانسی مانند آسیب به ریه، خونرسانی ناکافی و افرادی که در حالت کمبود اکسیژن قرار دارند، گاز اکسیژن به صورت مصنوعی وارد ریه‌ها می‌شود.
درمان کودکان زودرس
در این نوع بیماری به دلیل عدم رشد کامل ریه‌ها و سیستم تنفسی و ضعیف بودن آنها، ممکن است اکسیژن‌رسانی صحیح به خون صورت نگیرد. استفاده از اکسیژن با روش‌هایی چون کلاه اکسیژن، ونتیلاتور و… به بهبود تنفس نوزاد و در پی آن عدم آسیب به اندام‌های او کمک می‌کند.
اکسیژن در درمان بیماری‌های قلبی عروقی
در بیمارانی که دچار ناراحتی قلبی هستند و عضلات قلب آنها ضعیف است، این عضو از بدن نمی‌تواند خون را به حالت طبیعی پمپاژ کند و باعث می‌شود اکسیژن کافی به بدن نرسد. در نتیجه، بدن نیاز به دستگاه اکسیژن ساز پیدا می‌کند.
اکسیژن ساز دستگاهی است که برای بهبود تنفس بیماران به کار می‌رود و به ریه کمک می‌کند تا اکسیژن بیشتری را دریافت کند.
اکسیژن مایع چیست؟
اکسیژن مایع همان گاز اکسیژنی است که ما در طول روز تنفس می‌کنیم. این گاز در حالت عادی بی‌رنگ، بی‌بو، و به رنگ آبی روشن و بسیار سرد است. به دلیل حجم کم اکسیژن مایع، حمل و نقل آن آسان‌تر و مقرون به صرفه‌تر است. برای ذخیره‌سازی اکسیژن مایع از مخازن کرایوژنیک که دارای ظرفیت بالایی هستند، استفاده می‌شود.
خرید و حمل گاز اکسیژن و حمل مایعات کرایوژنیک از سهیل گاز
گروه صنعتی سهیل گاز از تامین‌کنندگان گازهای صنعت و پزشکی در ایران شناخته می‌شود. این شرکت مجهز به تجهیزات پیشرفته و مدرن است و می‌تواند جابه‌جایی انواع گازها و مایعات کرایوژنیک را به راحتی انجام دهد. مایع کرایوژنیک که به عنوان یک مایع خنک‌کننده شناخته می‌شود، می‌تواند فشار محیط را به کمک بخارسازی و تبخیر، اما در دمای پایین کاهش دهد.
از این مایع در بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها برای خنک کردن تجهیزات استفاده می‌شود. حال برای اینکه حمل مایعات کرایوژنیک که بسیار حساس هستند، به درستی انجام گیرد، نیاز است تا از تجهیزاتی با ایمنی بالا استفاده شود. سهیل گاز به عنوان یکی از برترین تامین‌کنندگان این گاز برای صنایع مختلف، با استفاده از دستگاه‌ها و تکنولوژی به‌روز قادر است تا این حمل و جابه‌جایی را بدون هیچ خطری انجام دهد.
کلام آخر
گاز اکسیژن جزء مهم‌ترین منابع طبیعی است که نقش چشمگیری در حیات انسان و صنایع مختلف مانند صنعت فولاد، مواد غذایی، پزشکی و… دارد. با توجه به اهمیت زیاد این گاز و انتخاب یک تامین‌کننده قابل اعتماد مانند شرکت صنعتی سهیل گاز، شما می‌توانید به این گاز با درجه امنیت و اصالت بالا، دسترسی راحتی داشته باشید.
