تامین مالی جمعی چگونه به کسب‌وکارهای کوچک در بریتانیا کمک کرد

سرمایه‌گذاری جمعی (تامین مالی جمعی) به عنوان یک روش تأمین مالی جایگزین برای استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک، با استفاده از جذب سرمایه‌گذاران خرد از طریق پلتفرم‌های آنلاین، به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا منابع مالی مورد نیاز خود را به دست آورند. این مدل تأمین مالی ریسک را توزیع می‌کند، به پروژه‌های نوآورانه کمک می‌کند و سرمایه‌گذاری را دموکراتیک می‌سازد، به طوری که افراد می‌توانند از پروژه‌هایی که به آن‌ها علاقه دارند، حمایت کنند.

سرمایه‌گذاری جمعی یا تامین مالی جمعی

سرمایه‌گذاری جمعی – که مدلی برای جمع‌آوری سرمایه از تعداد زیادی افراد با استفاده از پلتفرم‌های آنلاین است – در حال حاضر ارزشی حدود ۱.۴۱ میلیارد دلار در سطح جهانی دارد و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ به ۳.۶۲ میلیارد دلار برسد (Statista, 2023). تا ماه می ۲۰۲۳، پلتفرم پیشرو سرمایه‌گذاری جمعی، Kickstarter، بیش از ۵۹۲,۰۰۰ پروژه را آغاز کرده بود (Statista, 2023).

ظهور و رشد سرمایه‌گذاری جمعی این پتانسیل را دارد که ساختار و مکانیسم‌های تأمین مالی برای شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEs) را متحول کند. این موضوع به‌ویژه پس از بحران مالی جهانی ۲۰۰۷-۲۰۰۹ و فشار اقتصادی که به دنبال آن ایجاد شد، بسیار ارزشمند است؛ زیرا این بحران دریافت سرمایه برای شرکت‌های کوچک و متوسط را نسبت به شرکت‌های بزرگ‌تر دشوارتر کرده است.

در این محیط چالش‌برانگیز، مدل‌های اقتصادی جدیدی پدید آمده‌اند و سرمایه‌گذاری جمعی یکی از این نوآوری‌هاست. منابع تأمین مالی سنتی مانند بانک‌ها ممکن است از تأمین مالی شرکت‌های کوچک خودداری کنند، زیرا این شرکت‌ها معمولاً دارایی‌های تثبیت‌شده‌ای برای تضمین وام ندارند. این موضوع خطر بازپرداخت وام را برای بانک‌ها افزایش می‌دهد، اگر شرکت قادر به بازپرداخت وام نباشد.

پیشرفت سریع فناوری مدیون سرمایه‌گذاری

پیشرفت‌های سریع فناوری، رشد سرمایه‌گذاری جمعی و زیرساخت‌های دیجیتالی لازم برای آن را تقویت کرده است. به این ترتیب، با دسترسی به سرمایه جمعی، شرکت‌ها می‌توانند در تحقیق و توسعه (R&D) سرمایه‌گذاری کنند، نیروی کار ماهر جذب کنند و منابع لازم برای نوآوری را به دست آورند.

این همگرایی در حال تغییر چهره بازار سرمایه است و تأثیر قابل‌توجهی بر صنایع مختلف، از جمله آموزش، تجارت و پزشکی می‌گذارد.

برای مثال، بانک مبتنی بر اپلیکیشن Monzo در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱ میلیون پوند از طریق پلتفرم Crowdcube جمع‌آوری کرد و با رویکرد نوآورانه و آنلاین خود، چشم‌انداز بانکداری سنتی را متحول کرد. شرکت Notpla که بسته‌بندی‌های سازگار با محیط زیست از جلبک دریایی تولید می‌کند، در سال ۲۰۲۰ حدود ۷ میلیون پوند در Seedrs جمع‌آوری کرد. در هر دو مورد، سرمایه‌گذاران بر اساس میزان مشارکت خود سهامی از شرکت دریافت کردند.

سرمایه‌گذاری جمعی چگونه کار می‌کند؟ با استفاده از قدرت اینترنت، سرمایه‌گذاری جمعی به افراد این امکان را می‌دهد که با سرمایه‌گذاران بالقوه ارتباط برقرار کنند و برای پروژه‌های مختلف خود سرمایه جمع‌آوری کنند، اغلب به صورت مبالغ کوچک. این دموکراتیزه شدن تأمین مالی، راه‌های جدیدی برای توسعه اقتصادی ایجاد کرده و به افراد امکان می‌دهد تا به دنبال آرزوهای کارآفرینی خود بروند (Chang, 2020).

سرمایه‌گذاری جمعی از روش‌های سنتی تأمین مالی متفاوت است زیرا شامل قراردادهای ساده‌تر، اطلاعات کمتر، مشارکت تعداد بیشتری از سرمایه‌گذاران و فرآیند جمع‌آوری سرمایه به‌مراتب کوتاه‌تر است.

این یک رویکرد نوین برای تأمین مالی است که به بنیان‌گذاران پروژه‌های انتفاعی، فرهنگی یا اجتماعی امکان می‌دهد تا از طیف وسیعی از افراد، به طور معمول در ازای محصولات یا سهام آینده، سرمایه درخواست کنند (Belleflamme et al, 2014; Mollick, 2014).

سرمایه‌ها همچنین می‌توانند به شکل کمک‌های مالی یا در ازای مشوق‌ها و/یا حق رأی برای حمایت از ابتکارات خاص ارائه شوند. برای مثال، پلتفرم پخش جوانان REPREZENT در سال ۲۰۲۳ بیش از ۳۰۰,۰۰۰ پوند کمک مالی در Crowdfunder جمع‌آوری کرد، که نشان‌دهنده حمایت از پروژه‌های اجتماعی است.

۴ دسته مهم در سرمایه‌گذاری جمعی

به طور کلی، سرمایه‌گذاری جمعی را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد: مبتنی بر سهام، مبتنی بر بهره، مبتنی بر کمک مالی و مبتنی بر پاداش. سرمایه‌گذاری‌های مبتنی بر سهام و بهره تحت پوشش حوزه تجاری قرار می‌گیرند و عمدتاً با سرمایه‌گذاری مشخص می‌شوند. دو نوع دیگر تمایل به حمایت و کمک دارند.

سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر پاداش سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر پاداش می‌تواند برای تأمین مالی استارت‌آپ‌ها، گسترش کسب‌وکارهای موجود یا حمایت از پروژه‌های خلاقانه فردی استفاده شود.

در این سناریو، سرمایه‌گذار بازده غیرنقدی مانند محصولات ملموس (برای مثال کمپین‌های Kickstarter برای گجت‌های جدید، بازی‌های تخته‌ای یا خطوط پوشاک) یا خدمات (شامل موسیقیدانانی که ضبط‌های آزمایشی ارائه می‌دهند، سرآشپزهایی که کلاس آشپزی خصوصی ارائه می‌دهند یا فیلم‌سازانی که حامیان را به محل فیلم‌برداری دعوت می‌کنند) در ازای سرمایه‌گذاری خود دریافت می‌کند.

برای مثال، هدست واقعیت مجازی Oculus Rift در سال ۲۰۱۲ بیش از ۲ میلیون دلار در Kickstarter جمع‌آوری کرد. سرمایه‌گذاران این هدست را زودتر و با قیمتی تخفیفی دریافت کردند. بازی کارتی Exploding Kittens نیز در سال ۲۰۱۵ بیش از ۸ میلیون دلار در Indiegogo جمع‌آوری کرد و در نهایت، حامیان بازی را پس از تولید دریافت کردند.

معرفی بهترین پلتفرم‌های تامین مالی جمعی در ایران

پلتفرم‌های مبتنی بر پاداش

پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر پاداش همچنین می‌توانند توسط کسب‌وکارها یا افراد برای تحقیقات بازار در مراحل اولیه توسعه و طراحی محصول به منظور جمع‌آوری بازخورد و تسهیل اصلاحات و بهبودها استفاده شوند، که به‌مرور با نیازهای مصرف‌کنندگان و بازار هماهنگ می‌شوند (Chemla and Tinn, 2020).

این امر زمانی ممکن است که پروژه‌ها به افراد امکان مشارکت در فرآیندهای تصمیم‌گیری یا انتخاب ویژگی‌های پروژه را بدهند (مانند شرکت‌های تعاونی که به اعضا اجازه می‌دهند در مورد عرضه محصولات رأی دهند)؛ همچنین ممکن است «تشکر عمومی»، ذکر نام در تیتراژ یا فضای اختصاصی در وب‌سایت‌ها/محصولات ارائه شود (مانند تولیدات فیلم که نام حامیان را در تیتراژ ذکر می‌کنند)؛ یا ممکن است تخفیفات یا پیشنهادات ویژه‌ای برای خریدهای آینده در نظر گرفته شود (برای مثال، یک کافی‌شاپ به حامیان تخفیف دائمی بر روی نوشیدنی‌ها ارائه می‌دهد).

سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر سهام مدل‌های سرمایه‌گذاری جمعی (تامین مالی جمعی یا Crowdfunding) مبتنی بر سهام عموماً در مقایسه با مدل‌های مبتنی بر پاداش، سودآوری و توانایی بیشتری در جمع‌آوری سرمایه دارند. با این حال، پروژه‌های مبتنی بر پاداش به‌مراتب بیشتر از پروژه‌های مبتنی بر سهام هستند.

سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر سهام شامل عرضه سهام به صورت آنلاین با قیمتی قابل دسترسی است که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد با مبلغی اندک سهامی از یک شرکت خریداری کنند و بر جریان‌های نقدی آینده آن شرکت ادعا داشته باشند. برای مثال، شرکت Hybrid Air Vehicles که سازنده وسیله هوایی Airlander است، در Crowdcube موفق به جمع‌آوری ۱.۲ میلیون پوند شد و هدف ۵۰۰,۰۰۰ پوندی خود را پشت سر گذاشت.

در سال ۲۰۱۵، بریتانیا شاهد سریع‌ترین رشد سالانه در تعداد معاملات سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر سهام و میزان کلی پول جمع‌آوری‌شده از طریق این روش بود. در آن سال، حدود ۲۱٪ از سرمایه‌گذاری‌های اولیه و ۳۶٪ از سرمایه‌گذاری‌های مرحله بذر (seed-stage) از طریق پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر سهام انجام شد.

به‌طور کلی، ارزش کل سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر سهام در بریتانیا به طور پیوسته از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ افزایش یافته است. ارزش کل سالانه از کمتر از ۳۰ میلیون پوند در سال ۲۰۱۳ به تقریباً ۵۵۰ میلیون پوند در سال ۲۰۲۰ رسیده است.

لیست تمام سکوهای تامین مالی جمعی در ایران

سرمایه‌گذاری جمعی برای نوآوری

در مراحل اولیه کارآفرینی، سرمایه‌گذاری جمعی می‌تواند برای جمع‌آوری منابع مالی مورد استفاده قرار گیرد. به دلیل سرعت بالای این روش تأمین مالی، این امکان برای شرکت‌ها فراهم می‌شود تا از یک مزیت اولیه بهره‌مند شوند و فاصله خود را با رقبا کاهش دهند. برای مثال، سرمایه‌گذاری جمعی زمان‌های پاسخگویی سریع‌تری دارد، موانع ورود کمتری دارد و به جامعه‌های بزرگتری دسترسی دارد، که این ویژگی‌ها آن را به یک جایگزین جذاب تبدیل می‌کند.

برای بسیاری از بنیان‌گذاران، سرمایه‌گذاری جمعی عمدتاً به عنوان ابزاری مالی برای تأمین منابع لازم جهت تحقق پروژه‌هایشان عمل می‌کند. برخی از کسب‌وکارها نیز از سرمایه‌گذاری جمعی برای کسب شناخت عمومی، افزایش دیده شدن و تبلیغ خود استفاده می‌کنند.

علاوه بر این، با ارائه یک ایده یا محصول به عموم از طریق کمپین سرمایه‌گذاری جمعی، شرکت‌ها می‌توانند بازخوردهایی درباره محصولات و خدمات خود جمع‌آوری کنند و علاقه و تقاضا را پیش از اختصاص منابع قابل‌توجه سنجش کنند.

این کار می‌تواند شکلی از تحقیقات بازار باشد که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ایده‌های نوآورانه خود را بهبود بخشند. از آنجا که بنیان‌گذاران اغلب کنترل کامل یا درک جامعی از دینامیک‌های بازار و مصرف‌کننده ندارند، این یک توسعه حیاتی است.

این همکاری می‌تواند به مشارکت مصرف‌کنندگان در توسعه محصول کمک کند و به تجمیع و پذیرش ایده‌ها و دیدگاه‌های مختلف منجر شود. با منابع و بازخوردهای به دست آمده از طریق سرمایه‌گذاری جمعی، شرکت‌ها می‌توانند محصولات و خدمات خود را به طور مؤثرتری آزمایش کنند. این امر می‌تواند به یک پیشنهاد نهایی دقیق‌تر و نوآورانه‌تر منجر شود.

در واقع، وقتی حامیان به طور فعال در خلق محصول مشارکت می‌کنند، ممکن است به‌طور ناخودآگاه به عنوان حامیان غیرمزدبگیر عمل کنند و پروژه را از طریق دهان به دهان یا شبکه‌های اجتماعی ترویج کنند. به این ترتیب، کمپین‌های موفق سرمایه‌گذاری جمعی می‌توانند جامعه‌ای از حامیان بسازند که در موفقیت محصول سرمایه‌گذاری شده‌اند، که می‌تواند هزینه‌های بازاریابی را کاهش دهد.

حامیان بالقوه بیشتر مایل به حمایت از پروژه‌هایی هستند که محصول را نوآورانه می‌بینند و دیدگاه‌های مثبتی نسبت به کیفیت محصول و توانایی‌های بنیان‌گذاران دارند (Cumming et al 2021). تعامل با حامیان از طریق طراحی وب‌سایت یا ویدیوهای تبلیغاتی نیز می‌تواند احتمال حمایت را افزایش دهد.

به این ترتیب، بازخورد مثبت می‌تواند حامیان بیشتری را به حمایت از پروژه ترغیب کند، در حالی که بازخورد منفی می‌تواند اثر معکوس داشته باشد. این امر بر تعداد محصولات یا خدمات فروخته شده تأثیر می‌گذارد و در نهایت بر درآمد نهایی تأثیر می‌گذارد.

تأثیرات اخیر بر سرمایه‌گذاری جمعی چگونه بوده است؟

کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEs) در تلاش برای رقابت با شرکت‌های بزرگ‌تر از طریق توسعه محصولات و خدمات جدید، به‌ویژه با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیک و افزایش رقابت، به سرمایه‌گذاری جمعی روی آورده‌اند.

شناسایی یک فرآیند عملیاتی مناسب و فناوری که می‌تواند به رشد شرکت کمک کند، برای کسب‌وکارهای کوچک اهمیت دارد. در بسیاری از موارد، استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در خط مقدم پذیرش فناوری‌های دیجیتال قرار دارند و فرآیندهای جدید را با کارآیی بیشتر و اشتیاق بیشتری ادغام می‌کنند.

برای مثال، Not on the High Street یک بازار آنلاین مستقر در بریتانیا است که از کسب‌وکارهای کوچک مستقل حمایت می‌کند و محصولات آن‌ها را به صورت آنلاین به فروش می‌رساند. Gousto، یک سرویس ارسال جعبه‌های دستور غذا، از رایانش ابری برای ذخیره اطلاعات مشتریان، مدیریت زنجیره تأمین و پشتیبانی از وب‌سایت و اپلیکیشن موبایل خود استفاده می‌کند.

خودکارسازی و ابزارهای دیجیتال می‌توانند عملیات مختلف کسب‌وکار – از مدیریت موجودی تا حسابداری – را بهینه‌سازی کنند و بهره‌وری را افزایش دهند. فناوری‌ها همچنین می‌توانند به استارت‌آپ‌ها کمک کنند تا هزینه‌های حمل و نقل را کاهش دهند، دامنه تجارت خود را گسترش دهند و ادغام در بازارهای جهانی را بهینه‌سازی کنند (OECD, 2021).

پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی نیز فرآیند دسترسی به بازارهای بین‌المللی را برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط ساده‌تر کرده‌اند. با فروش کالاها و خدمات به صورت آنلاین، این کسب‌وکارها می‌توانند از مرزهای فیزیکی عبور کنند و بدون هزینه‌های سنگین حمل و نقل به مخاطبان گسترده‌تری دسترسی پیدا کنند. پلتفرم‌هایی مانند Shopify و Etsy به آن‌ها امکان می‌دهند به سرعت و به‌طور کارآمد فروشگاه‌های آنلاین راه‌اندازی کنند. پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی نیز دسترسی به سرمایه‌گذاران بین‌المللی را فراهم می‌کنند.

تجارت الکترونیک و بازاریابی دیجیتال در تامین مالی جمعی

در واقع، تجارت الکترونیک، بازاریابی دیجیتال و ابزارهای ارتباط آنلاین می‌توانند دامنه یک شرکت را فراتر از مرزهای محلی گسترش دهند و راه‌های جدیدی برای رشد و نوآوری باز کنند. برای مثال، کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در صنعت خدمات غذایی بریتانیا با پذیرش فناوری‌های دیجیتال و همکاری با خدمات تحویل، فروش خود را افزایش داده‌اند و به دامنه و پایگاه مشتریان خود افزوده‌اند. عضویت در پلتفرم‌هایی مانند Deliveroo، Just Eat و Uber Eats به آن‌ها این امکان را داده است تا دامنه فعالیت خود را فراتر از موقعیت فیزیکی خود گسترش دهند و به مشتریان آنلاین که ترجیح می‌دهند از راحتی استفاده کنند، دسترسی پیدا کنند.

کارآیی حاصل از ادغام فناوری و بهبود فرآیندها می‌تواند منابع و زمان را آزاد کند که می‌توانند به سمت پروژه‌های نوآورانه و استراتژی‌های رشد هدایت شوند. فناوری‌هایی مانند چاپ سه‌بعدی و واقعیت مجازی امکان نمونه‌سازی سریع و کم‌هزینه، آزمایش و اصلاح محصولات و خدمات جدید را فراهم کرده‌اند. این امر می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی فرآیند نوآوری را تسریع کند و هزینه‌های توسعه را کاهش دهد.

فناوری‌های دیجیتال تسهیل همکاری درون شرکت و با شرکای خارجی را امکان‌پذیر می‌کنند. برای مثال، رایانش ابری به اعضای تیم این امکان را می‌دهد که بدون توجه به موقعیت جغرافیایی خود، به‌صورت همزمان با یکدیگر کار کنند. پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی شرکت‌های کوچک و متوسط را با شرکای بالقوه، مشاوران و سرمایه‌گذاران مرتبط کرده‌اند.

جمع‌بندی

تامین مالی جمعی چگونه به کسب‌وکارهای کوچک در بریتانیا کمک کرد؟

سرمایه‌گذاری جمعی جایگزینی برای منابع تأمین مالی سنتی ارائه می‌دهد، به‌ویژه برای کسب‌وکارهایی که با الزامات سختگیرانه وام‌دهی مواجه هستند. این امر می‌تواند نوآوری و کارآفرینی را تقویت کند.

با بسیج تعداد زیادی از مشارکت‌کنندگان که مبالغ کمتری سرمایه‌گذاری می‌کنند، سرمایه‌گذاری جمعی به طور مؤثر ریسک مالی را توزیع می‌کند. این رویکرد توزیع ریسک، پیگیری پروژه‌های نوآورانه‌ای را که ممکن است برای سرمایه‌گذاران یا وام‌دهندگان فردی بسیار پرریسک تلقی شود، ممکن‌تر می‌سازد.

علاوه بر این، سرمایه‌گذاری جمعی می‌تواند به افراد این امکان را بدهد که در پروژه‌هایی که به آن‌ها ایمان دارند سرمایه‌گذاری کنند، که این امر می‌تواند به منابع تأمین مالی متنوع‌تر و دسترسی عادلانه‌تر به سرمایه منجر شود. سرمایه‌گذاری جمعی همچنین می‌تواند به توسعه راه‌حل‌های نوآورانه برای چالش‌های اجتماعی و محیط‌زیستی کمک کند.

برای مثال، کمپین Save the River Wye در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۲۰,۰۰۰ پوند در Crowdfunder جمع‌آوری کرد و قدرت جمعی افرادی که برای مسائل مورد علاقه‌شان مبارزه می‌کنند را نشان داد. به‌طور مشابه، مدرسه Whiteheath Infant and Nursery School در همان سال بیش از ۳۰,۰۰۰ پوند در همان پلتفرم جمع‌آوری کرد که نشان‌دهنده استفاده از سرمایه‌گذاری جمعی برای نیازها و پروژه‌های بهبود محلی است. و کمپین Just in Time, North Tower Clock نیز در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۱,۰۰۰ پوند در Crowdfunder جمع‌آوری کرد که تعهد جامعه به حفظ میراث تاریخی را به نمایش گذاشت.

با این حال، نبود مقررات قوی می‌تواند سرمایه‌گذاران را در معرض ریسک‌هایی مانند تقلب، اطلاعات نادرست و شکست پروژه قرار دهد. سرمایه‌گذاران، به‌ویژه افراد غیرحرفه‌ای، ممکن است به حمایت بیشتری از اطلاعات نادرست و شیوه‌های ناعادلانه نیاز داشته باشند.

همچنین، اگر پلتفرم‌های بزرگ سرمایه‌گذاری جمعی شکست بخورند، می‌تواند پیامدهای منفی برای سیستم مالی داشته باشد. حمایت بیش‌ازحد از سرمایه‌گذاری جمعی ممکن است کسب‌وکارها را از جستجوی تأمین مالی سنتی بازدارد و به ناکارآمدی‌ها منجر شود.

بنابراین، سیاست‌گذاران باید مقرراتی را اجرا کنند که از سرمایه‌گذاران محافظت کنند، بدون اینکه نوآوری را متوقف کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند به سرمایه‌گذاران بالقوه درباره ریسک‌ها و مزایای سرمایه‌گذاری جمعی آموزش دهند. همچنین ممکن است نیاز به ارائه مشوق‌ها یا کمک‌هایی برای ترویج سرمایه‌گذاری جمعی برای اثرات اجتماعی، نوآوری یا بخش‌های خاص وجود داشته باشد.

برای مطالعه بیشتر به لینک زیر مراجعه کنید:

https://www.economicsobservatory.com/what-is-crowdfunding-and-how-is-it-helping-small-businesses-in-the-uk