هجوم طلا؛ پشت پرده کسری سنگین تجارت آمریکا

بلومبرگ یادداشتی را با عنوان The Gold Rush at the Root of Massive US Trade Deficits منتشر کرده است که در اینجا ضمن ارائه متن آن یادداشت نکاتی که در پیرامون آن به ذهنم آمده است را با شما به اشتراک گذاشته‌ام. نویسنده این گزارش وینس گول (Vince Golle) است؛ دبیر بخش اقتصادی بلومبرگ در واشنگتن. او در این گزارش به بررسی نقش واردات طلا در افزایش بی‌سابقه کسری تجاری آمریکا پرداخته است.

شمش طلا

طلاهایی که از لندن به نیویورک ارسال شدند – با توقفی در سوئیس برای بازذوب و تغییر شکل – موجب شدند کسری تجاری آمریکا در ماه ژانویه به بالاترین حد خود برسد. این موج ورود طلا تاکنون ادامه دارد و نشانه‌ای از توقف آن دیده نمی‌شود.

بر اساس آمار گمرک سوئیس، در ماه فوریه حدود ۱۴۷.۴ تن طلا به ارزش بیش از ۱۴ میلیارد دلار به آمریکا صادر شده است؛ رقمی که پس از رکورد ماه ژانویه (۱۹۳ تن)، دومین رقم بزرگ از سال ۲۰۱۲ تاکنون به شمار می‌رود.

صادرات بی‌سابقه طلا از سوئیس به آمریکا ادامه دارد

صادرات فوریه به آمریکا به ۱۴۷.۴ تن رسید که تنها اندکی از رکورد ماه پیش کمتر است.

این موج واردات طلا به آمریکا عمدتاً به دلیل نگرانی از آن بوده است که طلا نیز مشمول تعرفه‌های سنگین وارداتی شود.

برای عموم مردم، چنین خبرهایی ممکن است دور از زندگی روزمره به نظر برسند، اما واقعیت این است که وقتی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان به‌سرعت در حال خرید طلا است، به معنای نگرانی جدی درباره آینده اقتصادی است. این موضوع می‌تواند هشداری باشد برای افرادی که در پی حفظ ارزش دارایی‌های خود هستند.

در همین حال، قیمت قراردادهای آتی طلا در بورس نیویورک از ۳۰۰۰ دلار برای هر اونس فراتر رفته است. در ابتدای این روند صعودی، قیمت معاملات آتی حتی از قیمت نقدی طلا نیز پیشی گرفت.

بورس کالای نیویورک مقصد نهایی بسیاری از این واردات طلا است. بخش عمده این طلا در ابتدا از لندن، که بزرگ‌ترین مرکز معاملات فیزیکی طلا در دنیاست، ارسال می‌شود. اما پیش از رسیدن به آمریکا، ابتدا به سوئیس می‌رود تا در پالایشگاه‌های آنجا ذوب و به شمش‌های ۱۰۰ اونسی – که مطابق با استاندارد بورس آمریکاست – تبدیل شود.

جالب آن‌که کشور کوچکی مانند سوئیس با تکیه بر زیرساخت پالایشگاهی و استانداردسازی، توانسته است جایگاهی کلیدی در زنجیره ارزش جهانی طلا به دست آورد. در حالی که ایران نیز دارای ذخایر طلا و نیروی متخصص است، نبود زیرساخت‌های بین‌المللی مشابه، مانعی برای ورود مؤثر به بازار جهانی محسوب می‌شود.

همین مسیر انتقال از لندن به سوئیس و سپس به نیویورک باعث شده است صادرات سوئیس به آمریکا به‌شدت افزایش یابد. به همین دلیل کسری تجارت کالای آمریکا در ماه ژانویه به رکوردی جدید رسید و برآورد می‌شود که این شکاف در ماه بعد فقط اندکی کاهش یافته است.

برای مردم ایران که همواره با نوسانات بازار ارز و طلا مواجه هستند، این واقعیت که حتی اقتصاد آمریکا نیز به سمت خرید سنگین طلا روی آورده است، می‌تواند نشانه‌ای از اهمیت این فلز در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی جهانی باشد. طلا نه فقط کالایی زینتی، بلکه ابزاری برای حفظ دارایی و امنیت مالی در شرایط نامطمئن است.

اگرچه طلایی که با هدف سرمایه‌گذاری وارد می‌شود در محاسبه تولید ناخالص داخلی (GDP) آمریکا لحاظ نمی‌شود، اما افزایش چشم‌گیر واردات و گسترش شکاف تجاری موجب نگرانی‌هایی درباره وضعیت کلی اقتصاد شده و تحلیل سهم خالص صادرات در رشد سه‌ماهه نخست GDP را برای کارشناسان دشوار کرده است.

در ایران نیز آمارهای اقتصادی غالباً بدون تفکیک دقیق منتشر می‌شوند و همین موضوع تحلیل واقعیت‌های اقتصادی را دشوار می‌سازد. اگر آمار واردات، به‌ویژه واردات طلا یا سایر کالاهای ذخیره‌ای، به‌صورت شفاف ارائه شود، مردم بهتر می‌توانند تصمیم‌های مالی آگاهانه بگیرند.

جمع‌بندی ما از مقاله بلومبرگ

مقاله بلومبرگ به‌صورت مستقیم پیش‌بینی نکرده که طلا گران می‌شود، اما شواهد و داده‌هایی را مطرح کرده که به‌طور غیرمستقیم به رشد قیمت طلا اشاره دارند و می‌توان از آن‌ها چنین نتیجه‌ای گرفت:

نکاتی که بلومبرگ مطرح کرده و به گرانی طلا اشاره دارد

1. افزایش واردات بی‌سابقه طلا به آمریکا
   ورود ۱۹۳ تن در ژانویه و ۱۴۷.۴ تن در فوریه، آن‌هم از سوی اقتصاد اول جهان، نشان‌دهنده افزایش شدید تقاضا است؛ یکی از مهم‌ترین عواملی که قیمت را بالا می‌برد.

2. نگرانی از تحریم‌ها و تعرفه‌ها
   برخی واردکنندگان طلا نگران بودند که طلا نیز مشمول تعرفه‌های وارداتی شود. این ترس منجر به افزایش تقاضای شتاب‌زده (panic buying) شده که قیمت را بالا می‌کشد.

3. عبور قیمت معاملات آتی از ۳۰۰۰ دلار برای هر اونس
   این عدد به‌وضوح بالاتر از قیمت نقدی فعلی طلا است، و نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران انتظار دارند قیمت طلا در آینده بیشتر شود.

4. بازار نیویورک به‌عنوان مقصد اصلی طلا
   وقتی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای در بورس کالای نیویورک چنین تقاضایی برای طلا دارند، می‌توان حدس زد که آن‌ها هم انتظار رشد قیمت دارند.

بلومبرگ صراحتاً نمی‌گوید که «طلا گران خواهد شد»، اما با استناد به شواهدی مانند رشد واردات، افزایش قیمت آتی، و نگرانی‌های ژئوپولیتیکی، عملاً زمینه‌ساز این برداشت شده است که بازار جهانی طلا در حال حرکت به سمت رشد قیمتی است.