مدیریت مالی و حسابداری

مزایای بورس اوراق بهادار

از بازده تا نقدشوندگی

از دید کسانی که با بورس اوراق بهادار آشنایی ندارند، بورس به منزله مکانی مانند کازینو است که با قدری شانس آوردن می توان در آن به پول دست یافت. و در عین حال این امکان وجود دارد که اقبال از فرد رو بگرداند و متحمل ضرر شود. اما واقعا بورس اوراق بهادار به چه دردی می خورد و چه فایده ای برای سرمایه گذاران ، شرکتها و بالاخره کل اقتصاد دارد؟ چرا شاخص بورس یک کشور را دماسنج اقتصاد آن می دانند؟ و چرا بازار سهام این همه مورد توجه دولتها ، اقتصاددانان ، و فعالین صنعت و تجارت است.

پیدایش بورس ( به معنای عام ، نه فقط برای اوراق بهادار ) ریشه در نیاز به مراکزی برای ارتباط بین عرضه کنندگان یک کالا و متقاضیان استفاده از آن دارد. وظیفه اصلی بورس اوراق بهادار ، فراهم آوردن بازاری شفاف و منصفانه برای داد و ستد است.

مزایای بورس اوراق بهادار برای سرمایه گذاران

در گام اول به این مسئله می پردازیم که به چه دلیل در بورس سرمایه گذاری می کنیم. جواب این سوال را بسیاری از فعالین بازار بورس اوراق بهادار هم به طور کامل نمی دانند.

بورس اوراق بهادار

1. کسب بازده

همواره با سرمایه گذاری بر روی سهام و خریداری دارایی های مالی به عنوان یک گزینه برای سرمایه گذاری در کنار سایر گزینه ها می توان بازده مناسبی کسب نمود. کسب این بازده به دو صورت ممکن است. یکی از طریق دریافت سودی که بابت فعالیت های شرکتی که سهام آن را در دست دارید دریافت می کنید. راه دیگر کسب سود ناشی از فعالیت های مدیران ، اتفاقات مربوط به شرکت و یا نوسانات قیمتی مربوط به روند قیمت سهم است. اگر شما بتوانید این تغییرات را که موجب به هم خوردن عرضه و تقاضاست را پیش بینی کنید می توانید از این سود بهره مند شوید. روش های پیش بینی قیمت سهم بحث بسیار عمیق و گسترده است. احتمالا اسم تحلیل های تکنیکال و فاندامنتال را شنیده اید.

2. شفافیت اطلاعات

یکی از دغدغه های هر سرمایه گذاری اطمینان در مورد موضوع سرمایه گذاریست. سرمایه گذار نیاز دارد که اطلاعات مورد نیاز خود را هر چه کاملتر و دقیقتردر دسترس داشته باشد تا خیالش از بابت سرمایه گذاری راحت باشد. بورس جایی امن برای هر سرمایه گذار است. ضمانت این ایمن بود قوانین موجود در بازار سرمایه است. به علاوه شرکتهایی که سهام آنها در بورس مورد معامله قرار می گیرد، موظف اند بسیاری از اطلاعات مربوط به خود را به طور منظم در اختیار معامله گران قرار دهند.  حال در چنین بازاری افراد می توانند با تکیه بر اطلاعات با اطمینان و امنیت اقدام به خرید و فروش کنند.

3. قابلیت نقدشوندگی

نقد شوندگی مفهوم بسیار مهمی در بازار سرمایه است. شما در هنگام خرید یک دارایی مالی قطعا این دغدغه را  دارید که اگر روزی نیاز به نقد کردن آن دارایی را داشتید آیا می توانید هر چه سریعتر آن دارایی را بفروشید و از وجه آن استفاده کنید؟ به علاوه اگر سهام در دست شما قابلیت نقد شوندگی بالایی داشته باشد شما می توانید از نوسانات قیمت سهم حداکثر استفاده را بکنید. در غیر این صورت ممکن است فرایند فروش برای شما چند روز طول بکشد و در طول این چند روز فرصتهای دیگر سرمایه گذاری شما از دست برود. سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس عموما از نقدشوندگی بیشتری نسبت به سهام سایر شرکتها برخوردارند.

4. کمک به صاحبان کسب و کار و صنایع

در صورتیکه شما برای خودتان دارای کسب و کاری باشید ، به طور ویژه ای قادر خواهید بود از بازار سهام استفاده کنید. اولا گاهی در حین فرایند معمول کسب و کار وجوه قابل توجهی بلا استفاده برای مدتی در صندوق یا حساب بانکی شما باقی می ماند. در صورتی که شما بتوانید در بازاری مانند بازار سهام که دارای قابلیت نقدشوندگی بالایی است آن وجه را سرمایه گذاری کرده و از بلااستفاده بودن آن جلوگیری کنید و در عین حال هر زمان که نیاز داشتید به سرعت می توانید سهام خود را به پول نقد تبدیل کنید.

به علاوه گاهی اتفاقاتی موجب می شود که یک کسب و کار مورد آسیب قرار بگیرد. به عنوان مثال اگر شما صاحب یک گاو داری هستید در صورتی که بیماری جنون گاوی شیوع پیدا کند کسب و کار شما ضربه جدی خواهد خورد. یا اگر کشاورز هستید در صورت عدم بارندگی شما متضرر خواهید شد. بعضی افراد بر رفع این مشکل سرمایه خود را در کسب کارهای متنوعیبه کا رمی بندند تا در صورت لطمه دیدن یک کسب و کارمقدار زیادی از سرمایه از دست نرود و بتوان از دیگر راه ها ضرر آن را جبران کرد. این کار اگرچه هوشمندانه است اما تمرکز شما را از فعالیت اصلیتان می گیرد. راه صحیح برای رفع این مشکل استفاده از بازار سهام است به طوریکه شما با تمرکز بر فعالیتی که در آن متخصص هستید در صورت داشتن سرمایه اضافی ، وجوه خود را در سهام مختلف سرمایه گذاری کنید تا بتوانید ریسک موجود در کسب و کارتان را خنثی نمایید.

5. مشارکت و کنترل امور شرکت

صاحبان سهام از طریق حق رای در مجامع عمومی و فوق العاده می توانند به نسبت مالکیت خود در انتخاب مدیران و تعیین خط برنامه های شرکت مشارکت یابند.

6. تنوع در اوراق بهادار

در بازار سهام اوراق بهادار متنوعی معامله می شوند. دو اصل اساسی در هر سرمایه گذاری ریسک و بازده می باشد. شما می توانید با در اختیار گرفتن سهام مختلف با درجه ریسک و بازده متفاوت ، آن را مطابق با نیاز خود تنظیم کنید. حال در نظر بگیرید که اگر به جای بازار بورس کل سرمایه خود را در بانک نگه دارید. در این صورت شما فقط می توانید از یک درجه خاص از ریسک و بازده که همان ریسک صفر و بازده متناظر با آن است استفاده کنید.

7. استفاده از معافیت های مالیاتی

این امتیاز را از آن جهت قائل می شوند که سرمایه ها حتی المقدور جذب بورس شود و منابع مالی نسبتا بلندمدت در اختیار واحدهای تولیدی قرار گیرد. در ایران مبالغ حاصل از فروش سهام شرکتها در تالار بورس تنها مشمول نیم درصد مالیات است که از فروشنده سهام اخذ می گردد. در ضمن سود سهام دریافتی توسط سهامداران مشمول مالیات نیست.

8. کشف دقیق قیمت

زمانی که سهام شرکت در بازار نظام یافته معامله نگردد، ارزیابی آن بر مبنای ارزش دفتری خالص دارایی ها ( دارایی منهای بدهی) یا حداکثر، ارزیابی کارشناسان  رسمی صورت می گیرد. این شیوه های ارزیابی و قیمت گذاری علاوه بر هزینه و زمان بیشتر، از دقت کمتری نسبت به حالتی که عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت می باشند برخوردار است.

مزایای بورس اوراق بهادار برای شرکتهای پذیرفته شده

دلایلی که تا الان گفتیم مربوط به امتیازاتیست که یک سرمایه گذار در بورس از آنها بهره مند می شود. اما بازار بورس برای شرکتهای عضو چه منفعتهایی به همراه دارد. قطعا پاسخ های قوی و محکمی برای این سوال وجود دارد که شرکتها برای پذیرفته شدن در بورس این همه رغبت دارند و تلاش می کنند.

1- همانطور که گفته شد سهام پذیرفته شده در بورس قابلیت نقد شوندگی بالاتری دارد. طبق تحقیقات همین امر موجب می شود بازده مورد انتظار سهامداران کاهش یافته و سهم گرانتر شود. در نتیجه ارزش شرکت بیشتر از حالتی می شود که نقدشوندگی سهام آن کم است.
پذیرش شرکت در بورس عموما باعث افزایش تعداد دارندگان سهام می گردد. این امر می تواند به تعادل نسبی قیمت سهام شرکت منجر شده و با افزایش میزان معاملات سهام ، به نزدیک شدن قیمت به ارزش واقعی کمک می نماید.

2- امکان دستیابی کارکنان شرکت به سهام، از طریق بورس تسهیل می گردد. این عمل افزایش انگیزه کارکنان را در پی خواهد داشت.

3- در هر ادغام و یا ترکیب تجاری با سایر شرکتها، شرکتهای پذیرفته شده در بورس از وضعیت بهتری برخوردار می باشند. تجربه نشان می دهد که شرکتهای پذیرفته شده در بورس با قیمتهای بالاتری نسبت به شرکتهای مشابه خارج از بورس معامله می گردند. شرکتهای خارج از بورس بیشتر نزدیک به ارزش دفتری معامله می شوند. چون معیار دقیقی برای ارزیابی آنها وجود ندارد.

4- با پذیرش شرکت در بورس ، فرآیند تامین مالی تسهیل می گردد. افزایش تعداد سهامداران ، دسترسی شرکت به منابع مالی جدید را امکان پذیر می کند. این امر فرایند افزایش سرمایه را بهبود بخشیده و راهکارهایی همانند افزایش سرمایه از طریق صرف سهام را در اختیار شرکت قرار می دهد. همچنین شرکت های پذیرفته شده در بورس می توانند پس از اخذ مجوز از بورس اقدام به انتشار اوراق مشارکت نمایند.

5- عضویت یک شرکت در بورس نشان دهنده سود ده بودن و اعتبار آن است. به علاوه پذیرفته شدن در بورس نام شرکت را بر سر زبان ها می اندازد. این تبلیغات مجانی برای شرکتها جذابیت بسیاری دارد.

6- به موجب قانون مالیتهای مستقیم شرکتهای پذیرفته شده در بورس تا زمانی که در فهرست شرکتهای بورسی قرار دارند، از معافیت مالیاتی به میزان 10 درصد برخوردارد می باشند. مالیات شرکت سهامی معادل 25 درصد سود مشمول مالیات می باشد. بر اساس ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم ایرانی در صورتی که شرکت، سهامی عام باشد و سهام آن در بورس اوراق بهادار تهران معامله شود ، از 10 درصد معافیت مالیات برخوردار شده و نرخ مالیاتی آن 22.5 درصد سود مشمول مالیات است. لازم به ذکر است که با تصویب لایحه توسعه ابزارها و بازارهای مالی و اصلاح تبصره های ماده 143 قانون پیش گفته در سال 1388 معافیت مالیاتی شرکتهای بورسی با سهام شناور آزاد بیش از 20 درصد ، دو برابر شده و از 10 تا 20 درصد تخفیف مالیاتی رسید. بدین سان نرخ مالیات این شرکتها، 20 درصد سود مشمول مالیات خواهد بود.

مزایای بورس اوراق بهادار از نگاه کلان اقتصادی

از منظر اقتصاد، سازوکار بورس اوراق بهادا دارای مزایایی به شرح زیر است:

1. تسهیل فرآیند تامین مالی شرکت ها

انتشار سهام و فروش اوراق بهادار یکی از مطمئن ترین راه های جمع آوری وجوه لازم برای سرمایه گذاری است. واحدهای تولیدی و تجاری به جای دریافت تسهیلات از نظام بانکی تحت شرایطی از طریق انتشار سهام و فروش به جای دریافت تسهیلات از نظام بانکی می توانند تحت شرایطی از طریق انتشار سهام یا فروش اوراق بهادار در بورس ، نیازهای مالی خود را تامین کنند. در گذشته ایجاد واحدهای کوچک با تامین سرمایه از سوی یک شخص یا یک خانواده میسر بود. در حالی که امروزه دیگر تاسیس واحدهای بزرگ تولیدی و تجاری چنان سرمایه انبوهی را نیاز دارد که از توان مالی یک فرد یا خانواده خارج است. بورس مکانی است که این واحدها با انتشار سهام قادر هستند سرمایه های پراکنده را جمع آوری کرده و در پروژه های بزرگ سرمایه گذاری نمایند.

2. کمک به گسترش مالکیت عمومی و توزیع عادلانه در آمد

تقسیم مالکیت های بزرگ از طریق فروش سهام آن ها در بورس اوراق بهادار، از دید کلان اقتصادی به هدف های توزیع عادلانه درآمد و نیز احساس مشارکت در عموم افراد جامعه در فعالیت های تولیدی و تجاری کمک زیادی می کند. حتی چنانچه امکان تامین منابع سرمایه گذاری های بزرگ با تسهیلات بانکی میسر شود، انتشار و فروش سهام به عموم به منظور تامین منابع مالی ارجحیت دارد. بسیاری از جامعه شناسان توزیع مالکیت را بین عموم طبقات به لحاظ اجتماعی مفید می دانند. چرا که از دو قطبی شدن جامعه ( فقیر و غنی ) جلوگیری می کند و ناآرامی های اجتماعی را کاهش می دهد.

3. تخصیص مطلوب منابع

یک بازار رقابت کامل در بورس اوراق تخصیص مطلوب منابع را میسر می کند. بور س اوراق بهادار با تعیین بهای رقابتی سهام به عنوان ابزار نظم دهی اقتصاد، مدیران غیر کارا و ضعیف را تنبیه و مدیران مبتکر و قدرتمند را تشویق می کند. در چنین شرایطی یک شرکت زیان ده نمی تواند از طریق بورس به تامین نیازهای مالی خود اقدام نماید.

منبع:  کتاب آموزش سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار

این مقاله توسط آقای سید حمیدرضا عظیمی نوشته شده است.

سید حمیدرضا عظیمی

سید حمیدرضا عظیمی، دانش آموخته مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی با گرایش بازاریابی از دانشگاه شهید بهشتی و دکتری مدیریت از دانشگاه علامه طباطبایی که از سال 1382 فعال فضای تجارت الکترونیک بوده و هم اکنون از مدرسین مدیریت بازاریابی و به طور مشخص بازاریابی اینترنتی (Digital Marketing) است. رزومه کامل من را اینجا ببینید

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا