سولانا (SOL) از کجا آمده و متعلق به کدام کشور است؟

وقتی کسی می‌پرسد که ارز سولانا به کدام کشور تعلق دارد، اغلب یک سوءتفاهم اساسی پشت این سوال نهفته است. برخلاف ارزهای سنتی که توسط بانک‌های مرکزی یک کشور صادر می‌شوند و به مرزهای جغرافیایی وابسته‌اند، ارزهای دیجیتال چنین قید و بندی ندارند. با این حال، اگر بخواهیم به ریشه‌های سولانا نگاهی دقیق‌تر بیندازیم، داستان سازندگان و سازمان‌هایی که آن را شکل داده‌اند، می‌تواند تصویر روشنی برایمان ترسیم کند.

خالق سولانا چه کسی است و این پروژه از کجا آغاز شد؟

داستان سولانا با ایده‌ای جذاب از آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko) آغاز می‌شود. او مهندس نرم‌افزاری با سابقه در شرکت کوالکام (Qualcomm) بود، جایی که سال‌ها روی سیستم‌های توزیع‌شده و پردازش‌های پرسرعت کار کرده بود.

یاکوونکو در سال ۲۰۱۷، زمانی که بازار ارزهای دیجیتال هنوز در مراحل اولیه رشد بود، وایت‌پیپری منتشر کرد. این سند که مانند یک نقشه راه عمل می‌کند، ایده اصلی سولانا را توصیف می‌نمود: ساخت بلاک‌چینی که بتواند هزاران تراکنش در ثانیه پردازش کند. او از مفهومی به نام الگوریتم اثبات تاریخ (Proof of History) استفاده کرد که مثل یک ساعت داخلی برای بلاک‌چین عمل می‌کند و زمان‌بندی تراکنش‌ها را بدون نیاز به هماهنگی پیچیده مدیریت می‌نماید. همین سرعت و الگوریتم خاص یکی از علت‌هایی بودند که باعث شد سرمایه‌گذاران به خرید سولانا علاقه‌مند شوند.

خیلی زود، توسعه‌دهندگان دیگری به او ملحق شدند. راج گوکال (Roj Gokal) که حالا مدیرعامل سولانا لبز (Solana Labs) است، گرگ فیتزجرالد (Greg Fitzgerald) و استیون آکریج (Stephen Akridge) نیز از جمله این افراد بودند. بسیاری از آن‌ها سابقه مشترکی در کوالکام داشتند و تخصص‌شان در سیستم‌هایی با عملکرد بالا، پایه‌های محکمی برای پروژه فراهم آورد. تصور کنید گروهی از مهندسان که قبلا روی تراشه‌های موبایل کار می‌کردند، حالا تصمیم گرفته‌اند یک شبکه جهانی بسازند.

این تیم کوچک در سان‌فرانسیسکو شروع به کار کرد و شرکت سولانا لبز را تاسیس نمود. دفتر مرکزی این شرکت در ایالات متحده قرار دارد که نشان‌دهنده ریشه‌های آمریکایی پروژه است. اما این فقط آغاز ماجرا بود؛ سولانا خیلی سریع از یک ایده آزمایشگاهی به یک اکوسیستم واقعی تبدیل شد.

در سال‌های اولیه، پروژه با چالش‌هایی روبرو بود. برای مثال، در سال ۲۰۲۰، وقتی شبکه اصلی راه‌اندازی شد، سولانا باید با رقبایی مثل اتریوم رقابت می‌کرد. سولانا با تمرکز روی سرعت و هزینه کم، توانست توجه توسعه‌دهندگان را جلب کند. حالا، در سال ۲۰۲۵، سولانا یکی از محبوب‌ترین بلاک‌چین‌ها برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) است.

نهادهای حامی سولانا؛ ساختاری جهانی

علاوه بر سولانا لبز که مسئولیت توسعه فنی را بر عهده دارد، نهاد دیگری هم در رشد این اکوسیستم نقش کلیدی ایفا می‌کند: بنیاد سولانا (Solana Foundation). این بنیاد غیرانتفاعی در سال ۲۰۱۸ تاسیس شد و دفترش در شهر زوگ سوئیس قرار دارد. بنیاد سولانا وظایفی مثل تامین بودجه برای توسعه‌دهندگان، برگزاری رویدادها و نظارت بر امنیت شبکه را انجام می‌دهد.

اما سولانا فقط به این دو نهاد محدود نمی‌شود. جامعه جهانی‌اش، شامل هزاران اعتبارسنج (validators) است که شبکه را اداره می‌کنند. این اعتبارسنج‌ها در کشورهای مختلفی مثل آلمان، کانادا، کره جنوبی و حتی ایران فعالیت می‌کنند. هر کسی با تجهیزات مناسب می‌تواند به شبکه بپیوندد و در امنیت آن سهیم شود. این پراکندگی جغرافیایی، سولانا را واقعا جهانی می‌سازد.

چرا نمی‌توانیم بگوییم سولانا مختص یک کشور است؟

سولانا یک شبکه غیرمتمرکز است، یعنی روی هزاران کامپیوتر در سراسر جهان اجرا می‌شود و هیچ دولت یا سازمانی نمی‌تواند آن را کاملا کنترل کند. درست مثل اینترنت که نمی‌توان گفت متعلق به یک کشور است، سولانا هم چنین وابستگی‌ ندارد.

برای درک بهتر، بیایید به چند نکته کلیدی نگاه کنیم:

• شبکه سولانا توسط هیچ دولت یا بانک مرکزی ایجاد نشده است، بلکه سولانا لبز و بنیاد سولانا آن را راه‌اندازی کرده‌اند.

• اداره روزمره شبکه به دست اعتبارسنج‌ها و نودهایی است که در نقاط مختلف دنیا پراکنده‌اند و کار می‌کنند. مثلا، اگر یک نود در اروپا خاموش شود، نودهای آسیایی کار را ادامه می‌دهند.

• هر کسی در هر کشوری، با رعایت قوانین محلی، می‌تواند به این شبکه بپیوندد، نود راه‌اندازی کرده یا از کوین SOL استفاده کند.

به عبارت ساده‌تر، سولانا مثل یک نرم‌افزار جهانی است که با مشارکت جمعی زنده می‌ماند، نه مثل یک اسکناس که محل چاپش مشخص باشد.

سولانا متعلق به یک کشور خاص نیست

اگر از زاویه تاریخی و فنی به ماجرا نگاه کنیم، آمریکا زادگاه سولانا و نقطه شروع توسعه آن بوده است. سپس، ساختار مدیریتی‌اش در سوئیس مستقر شد. اما نکته اصلی این است که شبکه سولانا کاملا جهانی و غیرمتمرکز عمل می‌کند و هیچ مرزی نمی‌تواند آن را محدود سازد. در سال ۲۰۲۵، با رشد بازار رمزارزها، سولانا جایگاه محکمی پیدا کرده و قیمت SOL نوساناتی داشته اما روندی صعودی را نشان می‌دهد.

پس اگر دوباره کسی پرسید که سولانا به کدام کشور تعلق دارد، می‌توانیم بگوییم: سولانا محصول یک کشور خاص نیست؛ ریشه‌هایش در آمریکا شکل گرفته است، مدیریتش در سوئیس قرار دارد و بقای آن را جامعه‌ای جهانی از کاربران و اعتبارسنج‌ها تضمین می‌کند. این داستان، درس بزرگی از دنیای دیجیتال است: فناوری‌هایی مثل بلاک‌چین، مرزها را محو می‌کنند و آینده‌ای بدون محدودیت می‌سازند.