نقد پلتفرم ویراستی: چرا شبیه توییتر شد اما شبکه اجتماعی نشد؟

پلتفرم ویراستی به‌عنوان یکی از تازه‌ترین تلاش‌ها برای ایجاد یک شبکه اجتماعی داخلی، با الگو گرفتن از توییتر معرفی شد تا فضایی برای گفتگو، تعامل و تولید محتوا در ایران فراهم کند. هدف اولیه‌اش شبیه‌سازی تجربه‌ای مشابه الگوی جهانی پلتفرم‌های متن‌محور بود؛ همان مسیری که شرکت‌های بزرگ مثل متا با Threads (تردز) و مجموعهٔ Bluesky (بلواسکای) نیز در سال‌های اخیر دنبال کرده‌اند. با این حال، تجربه واقعی کاربران از ویراستی نشان می‌دهد که این پلتفرم هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به استاندارد یک «شبکه اجتماعی عمومی» دارد.

فقدان تنوع محتوایی و کاربر در ویراستی

نخستین و برجسته‌ترین نقد، غلبه محتواهای سیاسی و مذهبی در فضای ویراستی است. درست است که توییتر نیز همیشه میزبان فعالان سیاسی و شخصیت‌های رسمی بوده، اما شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی با وجود سیاست‌زدگی بخش‌هایی از آن‌ها، همچنان تنوع بالایی از محتوا ارائه می‌دهند: سرگرمی، فرهنگ، فناوری، طنز، زندگی روزمره و ده‌ها جریان دیگر.

در مقابل، در ویراستی جریان محتوایی تقریباً یک‌دست شکل گرفته است.

• کاربران عادی کمتر دیده می‌شوند.

• محتواهای غیرسیاسی کمتر به چشم می‌آیند.

• حس عمومی این است که پلتفرم بیشتر به «اتاق گفت‌وگوی سیاست‌محور» شبیه است تا یک شبکه اجتماعی فراگیر.

تردز و بلواسکای چه کردند؟

این در حالی است که حتی پلتفرم‌هایی مثل Threads—که از دل اینستاگرام و توسط متا راه‌اندازی شد—برای جذب کاربران گسترده تلاش کردند تا محتوای سیاسی را در کوتاه‌مدت محدود کنند تا تعادل اکوسیستم حفظ شود. Bluesky نیز با تاکید بر آزادی بیان اما بدون سلطه یک جریان، مسیر متفاوتی برای ساخت یک شبکه اجتماعی چندصدا انتخاب کرده است. که البته به نظر می‌رسد هر دو در مقابل ایکس (توییتر) شکست خورده‌اند.

اگر ویراستی قصد دارد به جای یک سکوی تک‌موضوعی، به یک شبکه اجتماعی واقعی تبدیل شود، لازم است:

• الگوریتم نمایش محتوا را متعادل کند،

• انواع محتوا مثل تفریحی، علمی، اقتصادی و فرهنگی را تقویت کند،

• اعتماد کاربران غیرسیاسی را بازسازی کند،

• و استراتژی محتوایی خود را از «سیاست‌محوری» به سمت «تنوع رسانه‌ای» تغییر دهد.

تا زمانی که این اصلاحات صورت نگیرد، پلتفرم ویراستی با وجود تلاش و تبلیغات گسترده، فاصله‌ای جدی با هم‌رده‌های خود در جهان مانند توییتر، تردز و بلواسکای خواهد داشت و در بهترین حالت، تنها بخشی از کاربران سیاسی آن هم از یک طیف به خصوص را جذب خواهد کرد.