یکی از سؤالات و مباحث برانگیز در مورد هزینه های ماهانه ساختمان (شارژ ساختمان) این است که که خیلی ها نمی‌دانند هزینه سرویس آسانسور بر عهده کیست؟ در این مقاله به طور کامل و طبق قانون به پاسخ این سؤال می‌پردازیم.

تعمیر با سرویس فرق می‌کند!

سرویس آسانسور مجموعه اقدامات دوره‌ای شامل بازدید و چک‌کردن بخش‌های مختلف آسانسور (مثل چاهک، موتورخانه، کابین و درب‌ها) است که برای حفظ ایمنی و پیشگیری از خرابی انجام می‌شود. به عبارت دیگر، در سرویس آسانسور تکنسین‌های مجاز در فواصل زمانی مشخص تمام قطعات الکترونیکی و مکانیکی آسانسور را بازبینی و در صورت نیاز تعمیرات جزئی یا روغن‌کاری انجام می‌دهند. در مقابل، تعمیر آسانسور وقتی رخ می‌دهد که خرابی یا نقصی اتفاق افتاده باشد؛ برای مثال گیرکردن کابین یا مشکل موتور که نیاز به مداخله فوری و رفع مشکل دارد. تعمیر صرفاً برای برطرف کردن عیوب و نقص‌های موجود است، در حالی که سرویس دوره‌ای با هدف جلوگیری از بروز این خرابی‌ها طراحی شده است.

هزینه سرویس آسانسور به عهده کیست؟

هزینه سرویس و نگهداری آسانسور معمولاً جزو هزینه‌های مشترک ساختمان محسوب می‌شود و از محل «شارژ ساختمان» پرداخت می‌شود. طبق قانون تملک آپارتمان‌ها، همه واحدهای آپارتمان حتی واحدهای خالی موظف به پرداخت هزینه‌های مربوط به تجهیزات مشترک از جمله آسانسور هستند. به همین دلیل پرداخت هزینه سرویس آسانسور نیز بر عهده کل ساکنان است. در عمل، اگر ملک مورد اجاره باشد، پرداخت شارژ ساختمان (که شامل هزینه سرویس آسانسور نیز می‌شود) معمولاً بر عهده مستأجر است. اما اگر مالک در ساختمان سکونت داشته باشد، خود مالک این شارژ را پرداخت می‌کند. ضمن این که قانون می‌گوید همه باید سهم خود را بپردازند و حق اعتراض ساکنان طبقات پایین برای عدم استفاده از آسانسور پذیرفته نیست.

آیا مستأجر باید هزینه سرویس آسانسور را بدهد؟!

اگر ملک اجاره داده شود، مستاجر چون از آسانسور و سایر امکانات مشترک استفاده می‌کند، معمولاً موظف به پرداخت شارژ ساختمان است که شامل هزینه سرویس آسانسور نیز می‌شود. بر این اساس، در قرارداد اجاره معمولاً بندی گنجانده می‌شود که شارژ مشاعات بر عهده مستأجر است. البته برای تعمیرات اساسی – مثل تعویض قطعات بزرگ موتور یا قاب آسانسور – حقوقدانان می‌گویند این هزینه‌ها جزء تعمیرات اساسی به حساب می‌آید و طبق قانون روابط موجر و مستأجر بر عهده مالک است. اما تعمیرات جزئی، نگهداری منظم و استفاده عادی از آسانسور بر عهده استفاده‌کننده (مستأجر) است. برای شفافیت، می‌توان هزینه‌های آسانسور را به دو دسته کلی تقسیم کرد:

هزینه خدمات نگهداری آسانسور از نظر حقوقی!

از لحاظ حقوقی، قانون روابط موجر و مستأجر ایران ضوابط شفافی برای تعمیرات کلی و جزئی ساختمان دارد. طبق ماده ۱۰ این قانون، تعمیرات کلی و اساسی مورد اجاره که به بنای ساختمان یا تأسیسات مهم (از قبیل آسانسور) مربوط است، بر عهده مالک است. به عبارت دیگر هر هزینه بزرگ مثل بازسازی آسانسور یا تعویض موتور که ارزش افزوده بسازیم دارد، معمولاً به عهده مالک می‌افتد. تعمیرات جزئی اما همان طور که گفته شد به گونه‌ای در نظر گرفته می‌شوند که منافع استفاده از ملک را حفظ کنند و معمولا بخشی از خدمات نگهداری ماهانه ساختمان هستند؛ بنابراین بر عهده بهره‌بردار (مستأجر) است.

اگر آسانسور خراب شد، هزینه با کیست؟!

در صورت وقوع خرابی ناگهانی آسانسور، مسئولیت هزینه تعمیر بستگی به نوع و علت خرابی دارد. اگر مشکل پیش‌آمده جزئی و ناشی از فرسودگی عادی قطعات باشد (مثلاً خرابی یک سنسور یا نیاز به روغن‌کاری مجدد)، هزینه تعمیر به صورت کلی از محل شارژ ساختمان تأمین می‌شود؛ در ساختمان‌های اجاره‌ای معمولاً مستأجر پرداخت می‌کند. اما اگر خرابی جدی و کلی باشد (مانند گیرکردن کابین در اثر مشکل موتور یا ریل، یا سقوط کابین) و هزینه زیادی نیاز باشد، طبق قانون «تعمیرات کلی» تلقی می‌شود و مالک مسئول پرداخت است. خلاصه آن که تعمیرات اصلی آسانسور با مالک است و تعمیرات جزئی با مستأجر؛ مگر این‌که استفاده نادرست مستأجر باعث خرابی شده باشد که در این صورت مستأجر موظف به پرداخت هزینه است.

تقسیم هزینه‌ها بین مشترکین طبق قانون چگونه است؟

نحوه تقسیم هزینه سرویس و نگهداری آسانسور میان ساکنان طبق قوانین ایران (ماده ۴ قانون تملک آپارتمان‌ها) بر اساس سهم هر واحد از مساحت کل ساختمان است. یعنی هر واحد به نسبت متراژ اختصاصی خود از هزینه‌های مشترک سهیم می‌شود. با این حال در عمل شیوه‌های مختلف توافقی نیز وجود دارد. برای مثال گاهی همه طبقات سهم یکسان پرداخت می‌کنند یا معروف است در برخی آپارتمان‌ها هر طبقه دو برابر طبقه زیرینش هزینه پرداخت می‌کند (طبیعتاً طبقات بالاتر سهم بیشتری می‌پردازند). برای جلوگیری از اختلاف، معمولاً در مجمع عمومی ساختمان توافق می‌شود که کدام روش تقسیم هزینه آسانسور اعمال شود؛ اما اگر توافقی حاصل نشود، مبنای قانونی همان نسبت مساحت هر واحد خواهد بود.

هزینه تعمیر آسانسور با مالک است یا مستاجر؟

مطابق قوانین موجود، هزینه تعمیرات کلی آسانسور به عهده مالک است. به گفته کارشناسان حقوقی، تعمیرات اساسی آسانسور (شامل بازسازی کامل، تعمیر موتور و قطعات مهم یا تعویض سیم‌کش‌ها و…) باعث افزایش ارزش ساختمان می‌شود و بنابراین طبق قانون «موجر» باید هزینه این امور را بپردازد. از سوی دیگر، هزینه‌های جزئی تعمیر و نگهداری رایج آسانسور در طول اجاره، بخشی از شارژ ساختمان محسوب می‌شود که معمولاً مستأجر می‌پردازد.

فاکتورهای انتخاب بهترین شرکت سرویس آسانسور

انتخاب یک شرکت معتبر برای سرویس و نگهداری آسانسور اهمیت زیادی دارد. از جمله عوامل مهم در انتخاب یک شرکت قابل اعتماد عبارت‌اند از:

• سابقه و اعتبار شرکت: تجربه طولانی در صنعت آسانسور و پروژه‌های انجام‌شده نشان‌دهنده تخصص شرکت است. در این خصوص، شرکت گرین آکسون مانند برندهای بزرگی مثل tkelevator، otis و… ، خدمات متنوعی از سرویس و نگهداری آسانسور را به شرکتهای دولتی و خصوصی ارائه داده است. بنابراین تجربه موفق در خدمات به برندهای بزرگ بسیار مهم است.
• پرسنل آموزش‌دیده و متخصص: تعداد و سطح مهارت تکنسین‌ها به حل سریع و درست مشکلات آسانسور کمک می‌کند.
• اعتبار و مجوزها: اطمینان از این‌که شرکت عضو سندیکای صنایع آسانسور و پله‌برقی بوده و گواهی‌های استاندارد را دارد کیفیت خدمات و پایبندی به استانداردها را تضمین می‌کند.
• پشتیبانی و خدمات پس از فروش: پوشش شبانه‌روزی ( در صورتی که در قرارداد قید شود ) و توانایی اعزام سریع تکنسین در صورت خرابی، از فاکتورهای کلیدی است.