سیگما هجدهمین حرف الفبای یونانیست و در علم آمار نماد انحراف معیار، از مهمترین شاخصهای پراکندگی داده هاست. در عمل هرچه سیگما بیشتر می شود میزان تفاوت داده های با میانگین افزایش می یابد. هنگامی که محصولی را تولید می کنیم همیشه یک کیفیت یا کمیت برای هر آیتم آن را مبنا قرار می دهیم و تغییرات کیفیت 
را حول آن حدیست که کیفیت مورد نظر ما را براورده می کند. بالا رفتن خطا در تولید موجب می شود تعداد محصولات خارج از حد قابل قبول ما افزایش یابد.
شش سیگما عبارت است از متدی برای رسیدن به سطحی از کیفیت در تولید و خدمات که خطاهای آن به میزان ۳٫۴ مورد در یک میلیون مورد کاهش یابد. فوگل شش سیگما را ترکیب دانش سازمان و فنون آماری می داند که در راستای بهبود کارایی و اثربخشی آن و همین طور نزدیکتر شدن به خواسته ها و الزامات مشتری می داند. در برنامه‌های شش‌سیگما ، به هر آن چیزی که با رضایتمندی مشتریان و مطلوبیت مدنظر آنها مغایرت داشته باشد ، ضایعات گفته می‌شود.
تعریف دیگری که آن را نیومن ارائه می کند این چنین است: ” شش سیگما یک سیستم جامع و منعطف برای کسب موفقیت در فعالیت اقتصادی، حفظ موقعیت و بیشینه نمودن آن است. شش سیگما با درک درست از خواسته‌های مشتری، به استفاده از اطلاعات، ابزارهای آماری، تمرکز بر شناخت، مدیریت، بهبود و یا طراحی مجدد فرایندهای کسب و کار به ثمر می رسد.”
به طور کلی می توان گفت شش سیگما یک تلاش سیستماتیک و نظام مند است تا فعالیت های مستمر سازمان در واحد های طراحی ، بررسی عملکر تامین کنندگان ، سرویسهای خدماتی و دیگر واحد های با فعالیت تکرار شونده را مورد سنجش قرار دهد. قابل توجه ترین وجه تمایز شش سیگما از سایر اصول کیفیت پیشگیری قبل از وقوع اشتباهات است. همچنین شش سیگما بسیار نتیجه گرا است ، بازگشت سرمایه بالایی دارند، و به جای سخت کار کردن به نیاز به تغییر در عملکرد مدیریت دارد.
اهدافی که می خواهیم در شش سیگما به آنها دست بیابیم عبارتند از:
- کاهش خطاها
- خداکثر کردن رضایتمندی مشتری
- کاهش هزینه ها
- بهبود مستمر کیفیت
- کاهش نوسانات و تغییرات
- بالا بردن توانایی رقابتی
- تحویل به موقع
- بالا بردن بازدهی فرایند تولید
- ارائه یک روش نظام مند جهت حل مشکلات پیش رو
مراحل اجرای شش سیگما
- تعریف
- آنالیز
- بهبود
- حل مسئله
- کنترل
مرحله تعریف
در این مرحله تمرکز اصلی به انتخاب استراتژی مورد نیاز برای رسیدن به اهداف مورد نظر ماست. این استراتژی ها یکی از سه حالت زیر را در بر می گیرد.
۱- دگرگونی سازمان
اگر سازمانی با مشکلاتی همچون دور شدن از بازار، عقب افتادن از رقبا، کمبود نقدینگی و یا عدم توانایی ارائه محصول جدید روبروست شاید لازم باشد مدیران و کارکنان از خوابی که بر آنها چیره شده است بیدار شوند و در این صورت به تمرکز و ایجاد ساختاری مناسب و پشت سرگذاشتن عادت گذشته و ایجاد دگرگونی نیاز است. تعدادی از شرکت‌هایی که شش سیگما را به کمک رویکرد دگرگون سازی سازمان را برای اجرای پروژه شش سیگما انتخاب کرده اند عبارتند از: جنرال الکتریک، فورد، هتل‌های استاروود
۲- بهبود
این مسیر گزینه های بیشتری را در اختیار سازمان قرار می دهد. در استراتژی بهبود تلاش سازمان می‌تواند به یک یا دو نیاز ویژه محدود شود؛ به طوری که تیم‌ها و آموزش‌های طرح‌ریزی شده اصلی‌ترین فرصت‌ها و مهمترین ضعف‌های سازمان را هدف قرار می‌دهند. در این حالت ممکن است شش سیگما به تعدادی از واحدها و یا قسمتی از فعالیت‌های سازمان محدود شود.
۳- حل مسئله
مسیر حل مسئله آهسته‌ترین راه بهبود از طریق شش سیگماست. در این رویکرد مشکلاتی که در طرح بهبود قبلی وجود داشته و موجب عدم موفقیت طرح شده مد نظر قرار می گیرد. استفاده از ابزارهای شش سیگما تجزیه و تحلیل مناسبی از مسئله و راه‌حل‌های آن را در اختیار افراد قرار می‌دهد. اساس این تحلیل ها بر فهمیدن علت واقعی بروز عیوب و شناخت نیاز هاست.
آنالیز
در این بخش از اجرا به تجزیه و تحلیل دقیق فرایند ها به منظور شناخت دقیق از مشکلات و علل آنها پرداخته می شود. همچنین فعالیت های دارای ارزش افزوده شناسای و از فعالیت های فاقد آن تمیز داده می شوند تا بتوان با تمرکز و بر آنها نتیجه بیشتری گرفت. همچنین در این قسمت منافع حاصل از رفع عیوب مورد نظر مورد ارزیابی قرار می گیرد.
بهبود
این مرحله، مرحله ارائه و اجرای راه حل ها جهت حل مشکلات است. ابتدا راه حل های ارئه شده مورد بررسی کامل قرار می گیرند و سپس جهت رفع عیوب مورد نظر بهترین راه حل انتخاب می شود. در انتخاب راه حل به ریسک آنها هم توجه می شود و راه حل های با ریسک کمتر اولویت بالاتری برای انتخاب شدن دارند.
حل مسئله
مسیر حل مسئله آهسته‌ترین راه بهبود از طریق شش سیگماست. در این رویکرد مشکلاتی که در طرح بهبود قبلی وجود داشته و موجب عدم موفقیت طرح شده مد نظز قرار می گیرد. استفاده از ابزارهای شش سیگما تجزیه و تحلیل مناسبی از مسئله و راه‌حل‌های آن را در اختیار افراد قرار می‌دهد. اساس این تحلیل ها بر فهمیدن علت واقعی بروز عیوب و شناخت نیاز هاست.
کنترل
هر فرایندی برای رسیدن به اهداف احتیاج به کنترل دارد. در این مرحله کنترل کیفیت و مدیریت تغییر فرایند، صورت می گیرد تا حصول اطمینان از تحت کنترل بودن پروژه بهبود و تطبیق با مشخصه های ارائه شده به دست بیاید. در نهایت برنامه تحویل داده می شود و پیشنهادات و طرحهایی برای برنامه های آتی ارائه می شود.
