منابع انسانی

رابطه ی ثروت و خوشبختی

خلاصه ای از کتاب Your Money: The Missing Manual 

رابطه ی میان ثروت و خوشبختی از قدیمی ترین و مناقشه آمیزترین سؤالات پدید آمده در ذهن بشر است. دانشمندان زیادی خود را مشغول یافتن پاسخ این سؤال کرده اند و کتاب ها و مقالات فراوانی نوشته اند. در این راه، شاخه های مختلف علمی از اقتصاد تا روان شناسی به هم پیوند داده شده اند تا حتی الامکان، پاسخی همه جانبه یافت شود.

مطلب زیر، خلاصه ای از فصل اول کتاب Your Money: The Missing Manual است که پیرامون مالیه ی شخصی (Personal Finance) و با زبانی عامیانه نوشته شده است. نویسنده ی کتاب، آقای جی دی روث (J. D. Roth)، مدیر و نویسنده ی اصلی وبلاگ پرطرفدار « آهسته ثروتمند شوید » (Get Rich Slowly) است. مجله ی معتبر Money Magazine این وبلاگ را به عنوان الهام بخش ترین وبلاگ در حوزه ی مالیه ی شخصی معرفی کرده است. آقای روث فردی عادی بود که وقتی گرفتار بدهی های سنگین شده بود، به مطالعه در زمینه های پولی و مالی روی آورد. او در سال 2006، با تکیه بر تجربیات شخصی و مطالعاتش، وبلاگی را به راه انداخت که هر روزه ایده ها و راهکارهایی برای بهبود امور مالی شخصی و خانوادگی به خوانندگان عرضه می کند.

آنچه انسان بدنبال آن است، خوشبختی است و نه پول. اگرچه رسانه ها مردم را قانع کرده اند که ثروت منجر به خوشبختی می شود، اما همیشه اینطور نیست. قطعاً پول به شما کمک می کند تا به اهدافتان برسید، از آینده اطمینان پیدا کنید و زندگی لذتبخش تری داشته باشید، اما داشتن پول تضمینی برای ارضای روان آدمی نیست.

آیا خوشبختی خریدنی است؟

از نظر آماری می توان همبستگی ثروت و احساس خوشبختی را نشان داد. مردم کشورهای بسیار ثروتمند به طور میانگین رضایت بیشتری از زندگی خود نسبت به مردم کشورهای بسیار فقیر دارند. سؤال اساسی اینجاست که تأثیر پول بر خوشبختی چقدر است؟ خانواده ای را در نظر بگیرید که در مرز خط فقر زندگی می کند. افزودن 5 هزار دلار بر درآمد سالیانه ی این خانواده، اثر بزرگتری خواهد داشت نسبت به افزودن همین مقدار پول بر درآمد خانواده ای که 70 هزار دلار در سال درآمد دارد. اگر پول به اندازه ی کافی برای تهیه ی غذا، لباس و مسکن داشته باشید، افزایش درآمد تأثیر کوچکی بر افزایش رضایتمندی خواهد داشت.

پس با پول می توان مقداری خوشبختی خرید، اما پول تنها یکی از عوامل است. اگر همراه با افزایش پول، میل به خرج کردن نیز افزایش یابد، خوشبختی فرد افزایش نمی یابد. البته هدف این نیست که مانند یک تارک دنیا زندگی کنیم، بلکه باید تعادلی میان داشته ها و خواسته هایمان برقرار کنیم.

کدام کالاها را بخریم؟

تحقیقی که در مجله ی Consumer Research منتشر شده، نشان می دهد که احساس مثبت انسان نسبت به خرید کالاهای فیزیکی زودتر از احساس او نسبت به تجربیاتی که برایشان هزینه کرده، از بین می رود. مثلاً اگر امروز کفشی را بخرید، حاضر نیستید که فردا هم همان مقدار برای خرید کفش هزینه کنید. اما خاطرات خوش و تجربیات جدید (مانند خاطرات یک سفر، یک کنسرت موسیقی و غیره) با گذشت زمان، ارزش خود را از دست نمی دهند و شما حاضرید باز هم برای تکرار خاطرات خوش هزینه کنید.

رسانه ها ما را به مصرف گرایی تشویق می کنند، اما برای افزایش رضایتمندی از زندگی باید عادت کنید که خواسته های مادی خود را افزایش ندهید. باز هم تأکید می کنیم که خرج کردن بیشتر، رضایتمندی را تا حد معینی افزایش می دهد. اما خرج کردن پول بیش از این حد، اثری منفی بر کیفیت زندگی می گذارد.

رابطه ثروت و خوشبختی

منحنی فوق نشان می دهد که فرد در مراحل بقا، آسایش و تا رسیدن به تجمل، با خرج کردن بیشتر، رضایت بیشتری بدست می آورد. بعد از این مرحله، افزاش مخارج اثر منفی بر رضایتمندی او خواهد داشت.

پول کافی، کافی نیست!

بسیاری افراد در زندگی دچار یک دور باطل می شوند: با افزایش درآمد، به طور طبیعی می خواهند که خود را تشویق کنند. به همین منظور شروع به خرید کالاهایی می کنند که قبلاً آنها را نداشتند، مانند تلویزیون بزرگتر، یخچال بزرگتر و غیره. خرید این کالاها موجب افزایش هزینه های بعدی می شود، مانند نیاز به مسکن بزرگتر، تعمیرات گران تر لوازم خانه و غیره. به تدریج، شیوه ی زندگی فرد عوض می شود و او به فکر راهی برای افزایش درآمد و پوشش دادن هزینه های جدید می افتد. در این دور باطل، اگرچه ممکن است که او درآمدش را تا حدی بالا ببرد، اما هیچگاه به مطلوب خود نمی رسد.

پس چه کار کنیم؟

یافتن تعادل در زندگی بسیار مهم است. برای یافتن تعادل، باید بدانیم که چه مقدار برایمان کافی است، مقداری که از داشتن آن احساس رضایت کنیم و بتوانیم بگوییم: همین کافی است. هر گاه که توانستیم مقدار کافی را تعیین کنیم، نوعی احساس آزادی خواهیم کرد. بعد از تعیین مقدار کافی، دیگر در دور باطل افزایش درآمد و افزایش هزینه نخواهیم بود. از آن زمان به بعد می توانیم به علایق مان در زندگی بپردازیم: وقتمان را صرف خانواده و دوستانمان کنیم و ارزش سرمایه ی اجتماعی (social capital) را درک کنیم. از این نقطه به بعد می توانیم پولمان را برای اموری که علاقه ی قلبی داریم، پس انداز و خرج کنیم.

روانشناسان سه عامل را باعث خوشبختی می دانند:

  1. امنیت: شامل امنیت اقتصادی نیز می شود. نگرانی از پرداخت قبض های آینده مانع احساس خوشبختی می شود. نگه داشتن مستمر سطح انتظارات در حد درآمدها از نگرانی نسبت به آینده و استرس می کاهد.
  2. روابط: چه از نوع دوستانه و چه از نوع عاشقانه، هر یک تأثیر شگرفی بر لذت بردن از زندگی و رضایت خاطر فرد می گذارد.
  3. تجربیات: همانطور که پیشتر توضیح دادیم، خاطرات خوش و تجربیات در ذهن انسان باقی می مانند، اما خاطره ی خرید کالاها به سرعت فراموش می شوند.

این سه مورد، ستون های خوشبختی شما هستند، پس آنها را به خاطر بسپارید تا زندگی خوشی داشته باشید، حتی اگر درآمد محدودی دارید.

توصیه های بیشتر

  1. خرید هایتان را اولویت بندی کنید. در این مطلب نخواستیم که خرید کردن را مذمت کنیم، اما اول چیزهایی را بخرید که بیشتر نیاز دارید، زندگی شما را آسان تر می کنند و از آنها بیشترین لذت را می برید.
  2. سلامت بمانید. رابطه ی مستقیمی میان احساس خوشبختی و سلامتی بدن وجود دارد، پس همیشه ورزش کنید و مراقب تغذیه ی خود باشید.
  3. خود را با دیگران مقایسه نکنید. هر چقدر هم تلاش کنید، باز هم دوستانی خواهید داشت که بیشتر از شما پول دارند و در کارشان موفق تر از شما هستند. زندگی خودتان را بکنید و اهداف خودتان را دنبال کنید.
  4. به رسانه ها توجه نکنید. رسانه های جمعی، به خصوص تلویزیون و سینما، دائماً سعی می کنند شما را قانع کنند که خوشبختی وابسته به چیزهایی است که نمی توانید تأمین کنید (ثروت زیاد). آمارهایی وجود دارند که نشان می دهند تماشای بیش از حد تلویزیون، بر میل به مادیگرایی تأثیر می گذارد.
  5. ساده باشید. با ساده کردن زندگی خود و کم کردن کالاهای دور و بر خود (و کالاهایی که می خواهید داشته باشید) راحت تر زندگی خواهید کرد.
  6. به دیگران کمک کنید. این یکی از بهترین راه های بالا بردن رضایتمندی است که به طور طبیعی در سرشت همه ی انسان ها وجود دارد.
  7. برنامه ریزی کنید. برای همه ی کارهایتان برنامه ریزی کنید تا وقت کافی برای فعالیت هایی که از انجامشان لذت می برید، داشته باشید.
  8. اهدف منطقی خود را دنبال کنید. راه خوشبختی از طریق دنبال کردن اهداف معینی پیموده می شود. این اهداف باید منطبق بر ارزش ها و علایق شما باشند و رسیدن به آنها، اثر مثبتی بر زندگی شما داشته باشد.

جمع بندی

  • اگر قانع نباشید، هیچ گاه احساس رفاه نخواهید کرد.
  • احساس خوشبختی وابسته به خواسته های شماست، نه داشته های شما.
  • کالاها و خدماتی خریداری کنید که تجربه ی جدیدی به شما دهند و خاطره ی خوشی از آنها برای شما باقی بماند (مانند سفر کردن به همراه دوستان).

منابع مورد استفاده در این مطلب:

سایت انگلیسی:

O‘REILLY

Get Rich Slowly

این مقاله توسط آقای سید حمیدرضا عظیمی گردآوری شده است.

سید حمیدرضا عظیمی

سید حمیدرضا عظیمی، دانش آموخته مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی با گرایش بازاریابی از دانشگاه شهید بهشتی و دکتری مدیریت از دانشگاه علامه طباطبایی که از سال 1382 فعال فضای تجارت الکترونیک بوده و هم اکنون از مدرسین مدیریت بازاریابی و به طور مشخص بازاریابی اینترنتی (Digital Marketing) است. رزومه کامل من را اینجا ببینید

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا