قالب دستگاه دایکاست چیست؟

قالب دستگاه دایکاست ابزاری برای ریخته‌گری قطعات فلزی شناخته می‌شود. این قالب درواقع فضایی است که خطوط و ابعاد ریخته‌گری را تشکیل می‌دهد. آلیاژ ذوب شده از طریق شیارهایی وارد آن شده و پس از سرد و سفت شدن، قطعه ساخته شده از آن جدا می‌گردد. این قالب همچنین از دو قسمت نیمه‌قالب ثابت (ایستا) و متحرک (اجکتور) ساخته شده که روی دو صفحه ثابت و متحرک قرار می‌گیرند. در این روش برای تولید یک قطعه جامد مستحکم، فلز مذاب به‌راحتی در قالب جریان پیدا کرده و آن را پر می‌کند.

قالب دایکاست چیست؟

قالب دایکاست از دو قسمت نیمه ‌قالب ثابت (ایستا) و متحرک (اجکتور) ساخته شده است. نیمه‌‌قالب ثابت روی صفحه ثابت دستگاه ریخته‌گری و نیمه‌‌قالب اجکتور روی صفحه متحرک نصب می‌گردد. در هنگام‎ آماده شدن برای ریخته‌گری، دو نیمه‌قالب بسته شده و با نیروی قفل قالب روی دستگاه بسته نگه داشته می‌شوند. فلز مذاب از انتهای ثابت تزریق شده و سطح تماس بین دو نیمه‌قالب را جداسازی قالب یا صفحه جداسازی قالب می‌نامند. حرکات باز و بسته شدن تنها روی نیمی از قالب اجکتور اعمال می‌گردد. در نهایت قسمت متحرک از انگشتانه عبور کرده، قالب را به بیرون هدایت می‌کند.

اصول طراحی قالب دایکاست

فلز مذاب به‌راحتی می‌تواند در قالب جریان یابد و آن را پر کند تا یک قطعه جامد به تولید برسد. این فلز به‌طور یکنواخت و سریع جامد می‌شود؛ همچنین قطعه بدون آسیب رساندن به خود یا ابزار بیرون می‌آید و طراحی ابزار و قطعات پیچیده را آسان می‌کند. توجه داشته باشید که در هنگام کار از حداقل مواد برای این عمل استفاده نمایید و اطمینان یابید که قطعه به‌خوبی سرد شده تا به‌راحتی از قالب خارج شود. البته لازم است زمان انجماد را به حداقل برسانید و تا حد امکان عملیات ثانویه مانند پولیش‌کاری و تراش‌کاری را کاهش دهید تا محصول نهایی مطابق با خواسته شما باشد.

عوامل تاثیرگذار در کیفیت طراحی قالب دایکاست

به‌طور کلی طراحی قالب دایکاست، عملکرد و کیفیت قالب‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باید به شرایط استفاده و محیط کار در هنگام طراحی آن توجه ویژه‌ای شود. ضخامت دیواره‌ها باید مناسب و یکنواخت باشد و شیب قالب در نظر گرفته شود. ساختار قالب، دقت ماشین‌کاری و انتخاب مواد قالب نیز اهمیت بسیاری دارند؛ زیرا در کیفیت محصول و ماندگاری قالب تاثیرگذار هستند. همچنین می‌بایست به زمان انقباض مواد ریخته‌گری توجه ویژه‌ای داشته باشید. اجرای این فرآیند همچنین با سطح فنی اپراتورها مرتبط بوده و در صورتی فرآیند و پارامترهای اصلی به‌طور دقیق انجام نگیرند، دایکاست دچار انقباض، تغییر شکل و ابعاد نامناسب خواهد شد.

ابعاد و اندازه قالب دایکاست

قبل از طراحی و ساخت قالب دایکاست، در ابتدا باید مدلسازی سه‌بعدی قطعه مورد نظر را انجام داد. برای این کار در وهله اول می‌بایست با مراجعه به نقشه دوبعدی قطعه، نقاط حساس و تلرانس‌های آن را شناسایی نمایید تا خطاهای ماشین‌کاری قطعه به حداقل برسند. تلرانس‌ها معمولاً در حد وسط در نظر گرفته می‌شوند.

همچنین گوشه‌های تیز به غیر از خط جدایش را حذف کرده و اطمینان یابید که همه دیواره‌ها، دارای زاویه خروج هستند. این عدد از ۰٫۵ تا ۲ درجه بسته به میزان درگیری قطعه در قالب، متغیر است. ابعاد کویته‌ها باتوجه به فرم هندسی ابعاد قطعه مشخص می‌شود که بهتر است از لبه‌های قطعه تا لبه‌ کویته حداقل ۸۰ میلی‌متر فاصله وجود داشته باشد.

مزایای استفاده از قالب دایکاست

استفاده از این قالب شامل مزایای بسیاری می‌شود که به شرح زیر هستند.

• ماشین‌آلات دایکاست در مقایسه با سایر فرآیندها دارای بهره‌‌وری و راندمان بالایی هستند.
• آلیاژهای مورد استفاده در این فرآیند، طول عمر بیشتری دارند و کیفیت نهایی آن بالا است.
• این فرآیند امکان ریخته‌گری پیچیده با دیواره نازک را فراهم می‌کند و پرداخت سطح قطعه تولیدی، خیلی ناچیز خواهد بود یا اصلا نیاز نیست.
• امکان ساخت قطعات بزرگ و استحکام و سختی بالای قطعه تولیدی در این روش وجود دارد.
• کاهش قیمت نهایی هر قطعه تولیدی نیز در این روش مشهود است.

معایب استفاده از قالب دایکاست

استفاده از قالب دایکاست با معایب زیر همراه خواهد بود.

• نمونه وارداتی این دستگاه در کشورمان توسط یکی از نمایندگی‌ها (www.kaviansayesh.com) وارد می‌شود. قیمت دستگاه دایکاست کاویان سایش  و هزینه آن بالا است؛ درواقع تجهیزات، قالب‌ها و اجزای مربوطه در مقایسه با سایر فرآیندها بسیار گران هستند.
• این فرآیند مخصوص فلزات با سیالیت بالا است که خرابی آن می‌تواند منجر به افزایش ضایعات شود؛ در نتیجه هزینه ضایعات نیز بالا می‌رود.
• وزن قطعات ریخته‌گری قبلاً بین ۳۰ گرم (۱ اونس) تا ۱۰ کیلوگرم (۲۰ پوند) محدود شده بود؛ اما از سال ۲۰۱۸، ساخت قطعات تا ۸۰ کیلوگرم امکان‌پذیر شد.
• این روش شامل تعداد زیادی قطعه می‌شود؛ بنابراین مسئله تکرارپذیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
• در این فرآیند، قطعه نهایی با مقدار کمی تخلخل همراه بوده که این کار باعث جلوگیری از انجام عملیات حرارتی یا جوشکاری می‌شود؛ زیرا گرما باعث انبساط گاز موجود در منافذ شده و به ایجاد ترک‌های ریز داخل قطعه و لایه‌برداری سطح می‌انجامد.

طراحی قالب دایکاست

ایجاد قالب دایکاست آلومینیوم با برنامه‌ریزی دقیق و طراحی قالب آغاز می‌گردد. این مرحله شامل درک هندسی قطعه و بررسی پیچیدگی‌های جزئی آن است. با استفاده از برخی از نرم افزارهای طراحی، امکان ایجاد مدل‌های سه‌بعدی و طرح‌های پیچیده فراهم شده که مطابق با استانداردهای صنعت و الزامات خاص محصول نهایی هستند. علاوه‌بر این، مهم است که بدانیم از چه نوع ماشین ریخته‌گری در مرحله تولید استفاده می‌شود؛ اتاق گرم یا ‌اتاق سرد. برای آگاهی از قیمت قالب دایکاست آلومینیوم لازم است که به فروشگاه‌های معتبر که لوازم اصل را عرضه می‌دارند، مراجعه نمایید.