برای همه ما پیش آمده است که چیزهایی را از دیگران شنیده ایم اما نتوانستیم آن را باور کنیم یا اینکه در مراودات خود حس کرده ایم گویا چیزی غلط است و به درستی پیش نمی‌رود؟ یا در جایی گفته شده «بله» اما با حرکات سر و بدن پاسخ منفی برداشت کرده ایم. همه اینها نشان می دهد که زبان بدن چه معجزه ای در برقراری ارتباط می کند.
به منشا اختلاف بین آنچه می‌شنوید یا می‌گویید با آنچه استنباط می‌شود، ارتباط غیرکلامی یا زبان بدن گفته می‌شود. با بالا بردن درک خود از علائم و نشانه‌های زبان بدن، نه تنها میتوانید به شناخت بالایی از اطرافیانمان برسیم بلکه می توانیم ارتباط بهتری با آن ها برقرار کنیم. بعضی اوقات حرکات، رفتارها یا تغییرات در چهره شخص چه به صورت ظریف و نامحسوس یا بسیار مشهود، بیانگر چیزی است که در ذهن ما می گذرد. لذا در جهت ایجاد ارتباط موثرتر، باید شناخت خود را نسبت به موضوعات پیرامون زبان بدن ارتقا بدهیم. در ادامه به معزه زبان بدن در ارتباطات پرداخته ایم.
تاثیرگذاری اولیه و اعتماد به نفس
نخستین باری که با همکار جدید خود روبرو شدید یا آخرین باری که در یک سخنرانی حضور داشتید را به خاطر آورید. این رویدادها چه تاثیری روی شما داشته اند؟! آیا طرف مقابلتان از اعتماد به نفس کافی برخوردار بود؟ گرایشی برای ایجاد ارتباط با او داشتید؟ آیا موفق شد شما را در مورد موضوع مورد بحث متقاعد کند؟ آیا هنگام صحبت کردن تماس چشمی برقرار می‌کرد یا اینکه حرکاتش نشان‌دهنده ضعف و پریشانی بود؟ در یک ارتباط اجتماعی و تجاری نه تنها به موارد فوق، بلکه باید به مواردی مانند حالات صورت، حرکات و نحوه استقرار بدن نیز دقت لازم را داشت. با مطالعه برخی از نشانه‌ها، می‌توان تا حد زیادی به میزان اعتماد به نفس طرف مقابل پی برد.
نوعاً این علائم و اشارات عبارتند از:
• نحوه ایستادن: صاف ایستادن و شانه‌ها به عقب متمایل باشند.
• تماس چشمی: چشم‌ها ثابت و خنده‌ای بر صورت باشد.
• حالت‌های دستان و بازوها: حرکات آنها تحت کنترل و حساب شده باشد.
• نحوه صحبت کردن: آرام و شمرده سخن بگویند.
• آوای صدا: متوسط باشد.
در ادامه شما را با نکاتی آشنا خواهیم کرد که با در نظر گرفتن آنها می توانید معجزه کنید و با وجود اینکه فکر می کنید در مذاکره و تعامل خود در حال شکست هستید، می توانید همه چیز را تغییر داده و برنده مذاکره شوید.
جلسات مهم و حالت تدافعی مخاطبان
در دنیای خیالی، وقتی یک نفر در حال صحبت کردن است، همه با چهره ای گشوده و با صبر و حوصله به سخنانش گوش فرا می دهند و این گونه مذاکرات و جلسات به خوبی به اتمام می رسد. اما در دنیای واقعی داستان فرق می کند. در بیشتر مواقع، طرفین مذاکره به یکدیگر توجهی نمی کنند. برخی از نشانه‌هایی که بیانگر این است که مخاطب شما توجهی به حرف‌هایتان ندارد یا اینکه در قبال سخنان شما حالت تدافعی به خود گرفته است عبارتند از: دستان و بازوان در کنار بدن جمع می‌شود، چهره در هم می‌رود، شنونده دست به سینه می‌شود، چشمان بسته یا مغموم می گردد.
وقتی با این علائم ربرو شدید، موضوع یا حالت سخنرانی خود را تغییر دهید تا شنونده از فشار صحبت‌های شما خارج گردد و از حالت تدافعی بیرون بیاید تا بتوانید سربلند از گفتگو بیرون بیاید. هنگمی اکه شما شنونده هستید و در قبال سخنان، حالت تدافعی به خود گرفته‌اید، به حالات بدن خود توجه داشته باشید. اگر حالات شما مانند آنچه مطالب فوق بود، حالات خود را تغییر دهید تا بهتر بتوانید به صحبت‌ها گوش کنید.
کار گروهی و نارضایتی اعضا
بعضی اوقات اتفاق می افتد که موقع سخنرانی حس می‌کنید کسی به شما گوش نمی‌کند و حرف‌های شما خریدار ندارد. بدون شک تمام سخنرانان موقع بیان مطالب دوست دارند تمامی حاضران با علاقه محو صحبت‌های آنها شوند؛ اما در عمل این اتفاق نمی افتد. در این مواقع میتوانید برای جلب نظر مخاطب شیوه خود را تغییر دهید و با کمک آموخته هایی که از فن سخنوری آموخته اید سعی در جذب مجدد مخاطبان کنید.
این نشانه‌ها شامل موارد زیر است: سرها رو به پایین می رود، چشم‌ها بی‌رمق یا به جای دیگری خیره می گردد، دست‌ها در جیب است یا با خودکار خود بازی می‌کند، روی کاغذ مطلبی می‌نویسد یا اینکه خط خطی می‌کند، در صندلی خود فرو می‌رود. با دریافت نشانه‌های فوق، می‌توان به این نتیجه رسید که مخاطب زیاد علاقه ای به حرف های شما ندارد پس باید اقدامی انجام داد تا شنونده دوباره جذب سخنان شما شود، مانند مطرج کردن یک سوال برای طرف مقابل و ایجاد چالش در گفتگو.
دروغ گفتن
یکی از قابلیت‌های قابل توجه در شناخت نشانه‌های ارتباط غیر کلامی، تشخیص راست و دروغ صحبت‌های طرف مقابل است. برخی از علائم عمومی که شخص دروغگو از خود نشان می دهد عبارت است از: ارتباط چشمی برقرار نمی‌شود،چشمان به سرعت این سو و آن سو می‌رود و همچنین مردمک چشم تنگ تر می گردد، بدن خود را از شما بر می‌گرداند و حرکات به صورت غیرمعمول و غیرطبیعی می‌گردد، سریع تر نفس می کشد، رنگ چهره و گردن قرمز می‌شود، بیشتر عرق می کند، آوای صدا عوض می شود، لکنت می‌گیرد و خرخر می‌کند.
فراموش نکنید این علائم در افراد مختلف، متفاوت است. حتی اگر نشانه‌های فوق را در فردی مشاهده کردید نباید به سرعت نتیجه گیری کنید که او در حال دروغ گفتن است، به دلیل اینکه بسیاری از این علائم، با نشانه‌های استرس نیز مشابه است. با مشاهده این علائم فقط می توان به احتمال دروغ پی برد، به همین دلیل با پرسش چند سوال هوشمندانه می‌توانیم مطمئن شویم که خود را نسبت به وجود یا نبود دروغ آماده کنیم.
مذاکره و عکس العمل ها
وقتی با یک پرسش روبرو می‌شوید چه عکس‌العملی از خود نشان می دهید؟ آیا خیلی سریع به پرسش پاسخ می‌دهید یا اینکه روی سوال تامل کرده تا پاسخ مناسبی دهید؟ بهتر است که پیش از پاسخ به پرسش‌ها قدری بیشتر تمرکز کنید و این حالت خود را به اطرافیان خود انتقال دهید. علائم زیر نشان‌دهنده ارزیابی سوالات است: چشمان به اطراف می‌چرخد و هنگام پاسخگویی روی فرد مقابل تمرکز می‌شود، انگشت ها چانه را نوازش می‌کند، دستان زیر گونه‌ها است، سر قدری کج شده و چشمان رو به بالا می‌رود.
یک الگو، در همه یکسان نیست
همان‌طور که قبلا هم اشاره کردیم، هر شخصی رفتاری منحصر به خود دارد و نشانه‌های گفته شده در این مقاله برای تمامی اشخاص صدق نمی کند، به دلیل اینکه ساختار شخصیتی هر فرد بر تجارب گذشته وی و همچنین فرهنگ جغرافیایی او شکل می گیرد و این امر باعث ایجاد تفاوت‌های بسیاری بین افراد می‌شود. با در نظر گرفتن این تفاوت‌ها قادر خواهید بود از زبان بدن‌های ارائه شده، نتایج درست بگیرید. یکی از روش‌های مناسب برای شناخت بهتر افراد، پرسیدن سوالات صحیح از فرد است.
