چرا کار در اسنپ از کار در شرکت و صنعت برای مردم جذابتر است؟
چگونه مشاغل پلتفرمی جایگزین الگوهای سنتی اشتغال میشوند؟

در سالهای اخیر، تغییرات اقتصادی و اجتماعی باعث شده است تا اولویتهای شغلی افراد تغییر کند. بسیاری از نیروی کار به جای استخدام در صنایع تولیدی یا شرکتهای بزرگ، به سمت مشاغل جدیدی که مبتنی بر تکنولوژی و پلتفرمهای آنلاین هستند، جذب شدهاند. در این میان، پلتفرمهایی مانند اسنپ و تپسی به یکی از محبوبترین گزینهها برای افراد جویای کار تبدیل شدهاند. اما چه چیزی این مشاغل را نسبت به کار در صنعت و شرکتها جذابتر کرده است؟ دلایل این تغییر در الگوهای شغلی را میتوان از زوایای مختلف اقتصادی، اجتماعی و فناوری بررسی کرد. عنوان این یادداشت به گونهای است که گویی قرار است تبلیغ «اسنپ درایور» را کنم! اما اینطور نیست و یک مطلب تحلیلی به منظور بررسی جایگاه اقتصاد پلتفرمی در وضع فعلی اقتصاد ایران است!
چرا کار در اسنپ از کار در شرکت و صنعت برای مردم جذابتر است؟
- انعطافپذیری در زمان کاری
یکی از ویژگیهای اصلی مشاغل مبتنی بر پلتفرم، امکان مدیریت انعطافپذیر زمان کار است. افراد میتوانند بر اساس نیازها و برنامه روزانه خود، ساعات کاریشان را تنظیم کنند. این ویژگی، این نوع مشاغل را به گزینهای جذاب برای کسانی که به دنبال آزادی عمل بیشتری هستند، تبدیل کرده است. - درآمد سریع و دسترسی آسان به پول
یکی از دلایل اصلی که مردم به سمت کار در پلتفرمهایی مانند اسنپ جذب میشوند، امکان دسترسی به درآمد فوری و مناسب است. این مشاغل به دلیل پرداخت روزانه یا هفتگی، برای بسیاری از افراد راهحلی سریع برای تأمین نیازهای مالیشان به شمار میآیند. - ورود آسان به بازار کار
در حالی که بسیاری از صنایع و شرکتها برای جذب نیروی کار به مهارتهای تخصصی یا سابقه کاری نیاز دارند، ورود به مشاغلی مانند رانندگی در پلتفرمهای آنلاین، سادهتر و بدون نیاز به مدارک خاصی است. این امر فرصتهای شغلی بیشتری را برای افرادی با شرایط مختلف فراهم میکند. - کمبود تکنولوژی در صنایع تولیدی
صنایع تولیدی در ایران به دلیل عدم دسترسی به تکنولوژیهای پیشرفته و ناکارآمدی مدیریتی، از جذابیت لازم برای جذب نیروی کار برخوردار نیستند. این کمبود تکنولوژی باعث شده است که بهرهوری و امنیت شغلی در این صنایع پایین باشد. - تأثیر اقتصاد تورمی بر انتخاب شغل
تورم بالا و شرایط اقتصادی ناپایدار، افراد را به سمت مشاغلی سوق داده است که بازده مالی بهتری دارند. پلتفرمهای آنلاین به دلیل سازگاری بیشتر با نیازهای اقتصادی افراد، جذابتر از مشاغل صنعتی و شرکتی شدهاند. - نبود امنیت شغلی در صنایع
بنگاههای تولیدی با مشکلات اقتصادی و مدیریتی متعددی مواجه هستند که باعث کاهش امنیت شغلی در این بخشها شده است. این عدم اطمینان، افراد را به سمت گزینههایی سوق داده که بتوانند درآمد خود را بهتر مدیریت کنند.
مقایسه کار در اسنپ با استخدام در شرکتهای سنتی
ویژگیها | کار در اسنپ | استخدام در شرکتهای سنتی |
---|---|---|
انعطافپذیری زمانی | بسیار بالا؛ ساعات کار قابل تنظیم توسط فرد | پایین؛ ساعات کاری ثابت و مشخص |
درآمد | وابسته به میزان کار؛ پرداخت روزانه یا هفتگی | ثابت و ماهانه؛ مطابق با قرارداد |
امنیت شغلی | پایین؛ بدون قرارداد رسمی یا بیمه | بالا؛ دارای قرارداد رسمی و مزایای قانونی |
مزایا (بیمه، بازنشستگی) | ندارد یا محدود به برنامههای اختیاری | شامل بیمه، بازنشستگی و سایر مزایای قانونی |
موانع ورود | پایین؛ نیاز به گواهینامه و وسیله نقلیه | بالا؛ نیازمند تحصیلات، تجربه و مهارت تخصصی |
فرصت رشد و ارتقا | بسیار محدود؛ بدون امکان ارتقای شغلی | بالا؛ امکان ارتقای شغلی و پیشرفت در سازمان |
وابستگی به تکنولوژی | بالا؛ مبتنی بر اپلیکیشن و سیستمهای آنلاین | متغیر؛ بسته به نوع صنعت و شرکت |
کنترل روی محیط کار | بالا؛ فرد خود مسئول زمان و مکان کار است | پایین؛ محیط و شرایط کار توسط شرکت تعیین میشود |
استرس کاری | پایین؛ امکان کنترل شرایط توسط فرد | بالا؛ به دلیل فشار کار و انتظارات سازمانی |
شرایط مشابه در سایر کشورها: اوبر در کانادا و آمریکا

مشاغل مبتنی بر پلتفرمهای تکنولوژیکی مانند اوبر در کشورهای پیشرفتهای چون کانادا و آمریکا نیز از محبوبیت زیادی برخوردارند. این مشاغل برای افراد با تحصیلات یا مهارتهای متفاوت فرصتی را فراهم میکنند که بتوانند بهراحتی وارد بازار کار شوند. در کانادا، اوبر بهعنوان یکی از بزرگترین پلتفرمهای تاکسی اینترنتی، به منبع اصلی درآمد برای بسیاری از افراد، بهویژه مهاجران، تبدیل شده است. انعطافپذیری ساعات کاری در اوبر به رانندگان اجازه میدهد تا بر اساس نیازهای شخصی و حتی کارهای جانبی خود، برنامهریزی کنند.
در آمریکا نیز، اوبر به دلیل ارائه درآمد سریع و کاهش موانع ورود به بازار کار، یکی از انتخابهای اول برای افرادی است که به دنبال درآمد تکمیلی یا شغل اصلی هستند. با این حال، مشکلاتی نظیر عدم امنیت شغلی، مزایای حداقلی و رقابت بالا از جمله چالشهای این حوزه در کشورهای توسعهیافته به شمار میرود. بهطور کلی، همانطور که در ایران کار در اسنپ به دلیل ویژگیهای مشابه جذابیت دارد، در کانادا و آمریکا نیز اوبر بهعنوان گزینهای محبوب برای افراد با شرایط متنوع مطرح است.
ویژگیها | اسنپ (ایران) | اوبر (کانادا و آمریکا) |
---|---|---|
انعطافپذیری در زمان کاری | بالا؛ امکان انتخاب ساعات کار دلخواه | بسیار بالا؛ مناسب برای کار بهعنوان شغل اصلی یا جانبی |
درآمد سریع | سریع؛ پرداخت روزانه یا هفتگی | سریع؛ پرداخت هفتگی و در برخی موارد روزانه |
موانع ورود | بسیار پایین؛ نیاز به داشتن گواهینامه و وسیله نقلیه | بسیار پایین؛ نیاز به گواهینامه، وسیله نقلیه و تایید صلاحیت |
مزایا و امنیت شغلی | پایین؛ بدون بیمه و مزایای ثابت | پایین؛ بدون مزایای ثابت، اما با برخی طرحهای حمایتی مانند بیمه خصوصی |
استفاده از تکنولوژی | متوسط؛ مبتنی بر پلتفرم داخلی | پیشرفته؛ با بهرهگیری از اپلیکیشنهای مدرن و الگوریتمهای پیشرفته |
تأثیر اقتصاد کشور | متأثر از تورم و تحریمها | وابسته به ثبات اقتصادی و رشد فناوری |
چالشهای اصلی | نبود امنیت شغلی، ضعف در تکنولوژی صنعتی | رقابت بالا، قوانین سختگیرانه در برخی ایالتها و استانها |
گرایش به مشاغل پلتفرمی
گرایش افراد به مشاغل پلتفرمی، نشانهای از تغییرات بنیادی در بازار کار است. انعطافپذیری، درآمد سریع، و موانع ورود کمتر، این مشاغل را به گزینهای جذاب تبدیل کرده است. اگرچه این تغییرات فرصتهایی را برای افراد بیشتری فراهم کرده است، اما صنایع تولیدی و سنتی برای رقابت باید به سمت ارتقای تکنولوژی، بهبود شرایط کاری، و ایجاد امنیت شغلی بیشتر حرکت کنند. این موضوع نهتنها برای ایران، بلکه برای کشورهای توسعهیافته نیز اهمیت دارد تا تعادلی میان مشاغل پلتفرمی و سنتی ایجاد شود.
کار در اسنپ
تغییر در الگوهای شغلی، بازتابی از شرایط اقتصادی و اجتماعی حال حاضر است. مشاغلی که انعطاف بیشتری دارند، درآمد سریعتری ارائه میدهند و به مهارتهای پیچیدهای نیاز ندارند، در اولویت افراد قرار گرفتهاند. برای بازگشت تعادل به بازار کار، نیاز است که صنایع تولیدی با تغییرات ساختاری و ارتقای تکنولوژی خود، جذابیت بیشتری برای نیروی کار ایجاد کنند.