راهکارها و چالشهای اقتصاد مقاومتی برای مدیریت تحریمها

در شرایط کنونی جهان و با وجود فشار‌ها و تحریم ‌های کشورهای غربی، راهکار‌ها و مدلهای متعدد اقتصادی برای نیل به توسعه و رشد مطرح می‌شود، تا بتوان اقتصاد مقاومتی را تحقق بخشید. اقتصاد مقاومتی، اقتصادی است که در شرایط تحریم‌ها و تهدید‌ها برای پیشبرد کشور به سوی اهداف توسعه اقتصادی اعمال می‌شود.

اقتصاد مقاومتی، را باید مجموعه اقدامات و تمهیداتی بدانیم که در عرصه‌ کشور برای مقابله با فشارهای اقتصادی، سیاسی و تبلیغاتی در سطح بین ‌المللی انجام می‌گیرد. هدف اقتصاد مقاومتی، خنثی سا‌زی تحریم‌ها و فشارهای دشمنان و تبدیل تهدید‌ها به رشد و توسعه اقتصادی است.

برای نیل به هدف، می‌باید از تمامی منابع، ظرفیت‌ها و توانمندی ‌های بخش دولتی و غیردولتی بهره برد. تحقق اقتصاد مقاومتی، مسئله‌ای است که نیازمند حمایت ‌های چندگانه از عناصر و عوامل عرصه اقتصادی است. برای این امر، می‌توان راهکارهای متعددی را بیان کرد:

حمایت از تولید ملی: 

یک رکن اساسی دیگر در اقتصاد مقاومتی به حمایت از تولیدات داخلی مربوط می شود. رشد اقتصادی، اشتغالزایی و رفع بیکاری، افزایش درآمد، شکوفایی استعدادهایداخلی، رشد تجارت و بازرگانی بین ‌المللی، پیشرفت صنایع و کارخانجات و بسیاری از نتایج مفید اجتماعی و اقتصادی پیامدهای حمایت از تولیدات و محصولات داخلی است. افزایش تولید ملی در عرصه صنعت، کشاورزی و خدمات و حمایت از کار و سرمایه انسانی موجب مردمی شدن اقتصاد مقاومتی و افزایش حضور و نقش مردم در عرصه اقتصادی کشور می‌شود.

آنچه که جامعه را از لحاظ اقتصادی به استقلال رسانده و از وابستگی به دیگر جوامع‌‌ رها می‌کند، افزایش تولیدات داخلی است. حمایت از تولید ملی، حمایت از بخشِ درونزای اقتصاد ی جامعه است که استقلال و توسعه اقتصادی را فراهم می‌سازد. حمایت از کارگاه‌ها و صنایع کوچک و متوسط یکی از گام ‌های مهم در افزایش تولیدات داخلی است.

تقویت و حمایت از اقتصاد دانش ‌بنیان: 

یکی دیگر از مولفه‌‌های اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش ‌بنیان است. امروزه با پیشرفت و رشد روزافزون جوامع در عرصه‌های مختلف، علمی و اقتصادی و تولیدی و فناوری، اهمیت علم و دانش افزایش یافته است و مدل جدید‌ی به نام اقتصاد دانش‌بنیان را مطرح ساخته است. این اقتصاد با وقوع تحولات علمی و تحقیقاتی، دگرگونی عمیقی در عرصه رشد و تولید اقتصادی ایفا می‌کند. اقتصاد مبتنی بر علم و دانش موجب رشد و توسعه پایدار جامعه و در‌‌نهایت تحقق اقتصاد مقاومتی می‌شود.

نقش و جایگاه شرکت‌های دانش ‌بنیان، پارکهای علم و فناوری، محیطهای علمی و دانشگاهی و سازمان‌ها و نهادهای تحقیقاتی و پژوهشی در رشد اقتصاد دانش ‌بنیان حائز اهمیت است. شرکت هایدانش بنیان و سازمان‌‌های علمی با انجام تحقیقات و مطالعات متعدد در باب مسائل اقتصادی و تولیدی، موجب فراهم سازی نیازهای علمی و پژوهشی عرصه اقتصاد جامعه می‌شوند و اقتصاد مبتنی بر علم و دانش را در جهت تامین نیاز‌ها و خواسته ‌های جامعه یاری می‌کنند.

مدیریت مصرف: 

مدیریت مصرف نیز یکی دیگر از مسائل مطروحه در اقتصاد مقاومتی است. اتخاذ الگوی صحیح مصرف و تعیین حد مطلوب مصرف میزان تولید و نیاز جامعه را مشخص می‌سازد، پرهیز از اسراف و زیاده‌روی در مصرف کالا‌ها و بسط الگوی ساده ‌زیستی و در پیش گرفتن قناعت و صرفه ‌جویی از معیارهای مدیریت مصرف محسوب می‌شود. اسراف و زیاده‌ روی موجب نابودی منابع و امکانات جامعه می‌شود. نقش فرهنگ ‌سازی و افزایش آگاهی بین مردم، جامعه را به مصرف بهینه و سنجیده نزدیک می‌سازد. رسانه ‌های عمومی و صدا و سیما و مطبوعات باید در زمینه مصرف بهینه، فرهنگ سازی نمایند.

با توجه به اینکه مصرف سنجیده و بهینه در آموزه ‌های دینی نیز مورد تاکید واقع شده و الگو و شیوه زندگی رهبران دینی، ساده‌ زیستی بوده است، اهمیت پرهیز از اسراف و اتلاف و افراط در مصرف و در پیش گرفتن صرفه‌ جویی و قناعت مشخص می‌گردد. صرفه‌‌جویی شامل بخش دولتی، بخش خصوصی و مردم می‌شود و تمام افراد و ارگان‌ها و سازمان‌‌های جامعه می‌باید الگوی مصرف بهینه را در پیش گیرند.

تقویت بخش خصوصی: 

اقتصاد مقاومتی ارکان و شرایط متعددی دارد که مهم‌ترین آن بخش خصوصی و اقدامات مردم است. مردمی کردن اقتصاد مقاومتی و آگاهی مردم از شرایط اقتصادی جامعه، فعالیت‌ آنان را در مسیر دفاع و حمایت از اقتصاد قرار می‌دهد. برای مبارزه با برنامه‌ها و تهدیدهای اقتصادی دشمن، مردمی کردن اقتصاد و افزایش کارکرد بخش خصوصی موثر می‌باشد. بهره ‌برداری از توانمندی ‌های مردمی در کنار استفاده از ظرفیت‌های دولتی چون حمایت ‌های مالی و قانونی دولت از نهادهای خصوصی موجب تحقق اقتصاد مقاومتی می‌گردد.

مصرف تولیدات و کالاهای داخلی: 

در عرصه رقابت تولیدات داخلی و کالاهای خارجی، اولویت دادن به مصرف تولیدات ایرانی و پرهیز از مصرف کالاهای خارجی کمک شایانی به اقتصاد مقاومتی می‌کند. تولیدکنندگان داخلی نیز با افزایش کیفیت محصولات و کالا‌هایشان و تعیین قیمتی مناسب می‌باید نظرات مردم را به مصرف کالای ایرانی جلب نمایند. تولیدکنندگان بایستی کیفیت کالاهای خود را نسبت به تولیدات خارجی بالا برده و امنیت خاطر مصرف کالای ایرانی را افزایش دهند.

افزایش تولید در برابر افزایش نقدینگی: 

یکی از مسائل و مشکلات عرصه اقتصاد، مربوط به افزایش نقدینگی است. با حل مشکل و کنترل نقدینگیِ افزایش‌یافته می‌توان نوعی تعادل اقتصادی ایجاد نمود، اگر در مقابل نقدینگی، تولید کالا و خدمات متنوع وجود داشته باشد، چنین کمبود و مشکلی ایجاد نمی‌شود. با افزایش تولید در برابر نقدینگی این مشکل حل می‌گردد.

مسئله‌ منابع ارزی: 

مدیریت درست و صحیح منابع ارزی یکی دیگر از ارکان اقتصاد مقاومتی است. امروزه با افزایش ارتباطات تجاری و اقتصادی بین کشورهای مختلف، مسئله منابع ارزی اهمیت بیشتری یافته است و نیازمند مدیریت دقیق و سنجیده می‌باشد تا بتواند اقتصاد مقاومتی را تحقق بخشد، بخصوص در عرصه روابط تجاری‌ بین‌المللی، این اصل اهمیت زیادی می‌یابد.

مسئله‌ وحدت و انسجام ملی: 

در کنار تمام مولفه ‌ها و سرفصل ‌های اقتصاد مقاومتی، آنچه بیشتر اهمیت می‌یابد، مسئله وحدت و انسجام ملی و اتحاد تمامی عرصه‌‌های دولتی، خصوصی و مردمی جامعه است. با اتحاد و ارتباط متقابل و همبستگی، کارایی و کارکرد اقتصاد جامعه افزایش می‌یابد. تعاون و همکاری مردم از یک سو ارتباط متقابل نهاد‌ها و سازمان ‌های جامعه، موجب رفع مشکلات و نیل به اهداف می‌گردد. اتحاد و ارتباط در همتنیده ارگان‌ها و سازمان‌ها با یکدیگر و با مردم می‌تواند اقتصاد مقاومتی را تحقق بخشد.

منبع: روزنامه رسالت