کارآفرینی: از ایده تا عمل
در تعریف کارآفرین آمده است: «کارآفرین کسی است که متعهد می شود مخاطره های یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی، اداره و تقبل کند.» مخاطرات پیش روی کارآفرین زمینههای مختلفی دارد که از آن جمله میتوان به خطرات مالی، اجتماعی و حتی روانی اشاره کرد که فرد کارآفرین به دلیل کمبودهایی مثل کمبود منابع مالی، عدم دسترسی و یا دسترسی محدود به تخصصهای جانبی مانند تخصصهای مدیریتی، مالی، حقوقی، بازاریابی و… در مواجهه با آنها دچار مشکلاتی می شود که اغلب کارآفرینان کشور ما، به خصوص مخترعان و فارغالتحصیلان رشتههای فنی، با آنها دست و پنجه نرم میکنند. در اینجا به طور خلاصه به مرور فرایند کارآفرینی و بیان مهارتهای لازم میپردازیم.
مهارتهای اصلی لازم در این فرایند عبارتند از:
– پروراندن ایده
– بررسی خطرات پیش رو (ریسک ها)
– تهیه برنامه
– تهیه طرح تجاری
– ثبت شرکت
– حمایت از ایده
– منابع انسانی
– حسابداری
پروراندن ایده
داشتن ایده خوب فقط بخشی از موفقیت است. نکته مهمتر و بخش اصلی کار، عملی کردن ایده و توسعه آن از طریق کاربردهایش در بازار می باشد. برای پروراندن ایده لازم است تا اقدامات مهمی از قبیل شناخت بازار هدف و شناخت نیازهای مشتریان صورت گیرد اصلی ترین مهارتی که در این فاز می تواند مفید باشد، «کارگروهی» و مشاوره با متخصصان است.
بررسی خطرات پیش رو
تخمین ریسک پیش روی کل شرکت کار دشواری است اما اگر این ریسکها را خرد کرده و به حوزههای جزیی تر برسانیم، امکان براورد آنها به خوبی فراهم می شود. معمولا مهمترین مخاطراتی که باید بدانها توجه داشت عبارتند از: خطرات فنی، خطرات بازار، خطرات تجاری، خطرات تیم (افراد)، خطرات مالی، خطرات تولید (ساخت)، خطرات همکاری (مشارکت).
تهیه برنامه
در این مرحله مهمترین کار شما این است که با تیم خود گرد هم آمده و زمانی را به برنامه ریزی موضوعات کلیدی اختصاص دهید. نتیجه این کار، تهیه یک برنامه کاری است که در آن تقسیم کارها به طور کامل صورت گرفته و هرکس به روشنی می داند که چه باید بکند. این برنامه باید دربرگیرنده گامهای اساسی پروژه و جدول زمانی انجام اقدامات لازم باشد تا بتوانید پیشرفت آنها را بررسی کنید. برنامه شما باید مهمترین حوزه های کاری آتی را پوشش دهد. حوزه هایی مانند: برنامه توسعه محصول (اخذ مجوزهای لازم، حقوق مالکیت معنوی و…)، برنامه بازاریابی، برنامه تولید، پول و سرمایه موردنیاز، گامهای اساسی تامین مالی، برنامه های تیم سازی، استخدام و تامین منابع، جزییات مالکیت، سهام و نحوه تغییر آنها در مسیر تامین مالی و استخدام های بیشتر، شناسایی همکاران، شرکا، سرمایه گذاران و مشاوران اصلی و فرعی.
حتما در فواصل زمانی منظم پیشرفت کارها را بررسی کرده و براساس آن برنامه را به روز کرده و سعی کنید تا حد امکان پروژه را براساس برنامه پیش ببرید.
تهیه طرح تجاری
طرح تجاری (Business Plan) یک سند رسمی است که حاوی اهداف کسب و کار، دلایل تعیین این اهداف (فلسفه وجودی سازمان) و. برنامه های نیل به آن اهداف می باشد. همچنین ممکن است اطلاعاتی از پیشینه تیم پروژه و مسیر شکل گیری ایده نیز در این سند آورده شود. کارکرد اصلی طرح تجاری را شاید بتوان در قانع کردن سرمایه گذاران در مورد سوددهی ایده و جذب سرمایه آنان عنوان نمود. اقداماتی که تاکنون برای پروراندن ایده تان صورت داده اید تا حدودی زوایای مبهم کار را برای شما روشن کرده است اما هرگز برای قانع کردن دیگران برای همکاری با شما کافی نیست چرا که «دیگران به اندازه شما از ویژگیها و جزییات ایده شما اطلاع نداشته و برخلاف شما هیچگونه علاقه شخصی و تعصب مثبتی هم در مورد آن ندارند». یک طرح تجاری خوب با تکیه بر چشم انداز، ماموریت، اهداف، استراتژی ها و برنامه های کسب و کار تهیه شده و دربرگیرنده اجزای اصلی تشریح فنی، بررسی مالی، استراتژی توسعه و… می شود.
ثبت شرکت
می توان گفت اولین اقدام اجرایی راه اندازی کسب و کار، ثبت شرکت است. از نکات مهم در ثبت شرکت، نوع شرکت (سهامی، با مسئولیت محدود، تضامنی، نسبی و…) است که هرکدام شرایط و قوانین خود را داشته و باید با اشراف به تمام این قوانین اقدام به تعیین نوع شرکت نمود. نکته مهم دیگر تعیین نام شرکت است. بهتر است نام شرکت هم به زمینه کاری شما مربوط باشد و هم زیبا و گیرا باشد.
حمایت از ایده
در خلال انجام مراحل بالا، همیشه این نگرانی وجود دارد که ایده اصلی کسب و کار، که مجبور شده اید مثلا برای جذب سرمایه آن را به طور کامل برای دیگران تشریح کنید، توسط آنها سرقت شده و سر شما بی کلاه بماند! برای جلوگیری از اینگونه مشکلات، بسته به نوع ایده (اختراع، طرح صنعتی، طراحی نرم افزار و…) یک سری اقدامات ثبتی طراحی شده که با انجام آنها تا حدود زیادی می توانید خیال خود را راحت کنید. این اقدامات عبارتند از ثبت اختراع و دریافت پتنت (Patent)، ثبت علامت تجاری (Brand) و کپی رایت (Copyright). از دیگر اقدامات مفید، انعقاد قراردادهای اعطای امتیاز و قرارداد عدم افشا می باشد.
منابع انسانی
یکی از مهمترین منابع مورد نیاز شرکت شما پس از شکل دهی به ایده اولیه، منابع انسانی است. شما در مراحل کار نیازمند یافتن تیم، کارکنان و شرکایی هستید که کارهای اجرایی لازم برای روانه کردن محصول به بازار را به انجام برسانید. بدین منظور، آشنایی با سازوکارهای کاربردی مدیریت منابع انسانی مانند نظام جذب و استخدام (مصاحبه و تنظیم قرارداد)، حقوق و دستمزد، آموزش نیرو، انگیزش، ارزیابی عملکرد، سازماندهی و طراحی ساختار سازمانی ضروری است. در این بخش نیز کلیدی ترین مهارت را می توان مهارت «کار گروهی» (Team-working) و تکنیکهای ارتباط با افراد نام برد.
حسابداری
پس از راه اندازی شرکت و جذب نیرو و شروع به کار رسمی، یکی از حیاتی ترین و اصلی ترین دغدغه های یک شرکت (حتی شرکت کوچک چند نفره) حسابداری (Accounting) آن است چرا که به دلیل وجود ریزه کاری های فراوان در حسابداری شرکت (برخلاف حسابداری شخصی) عدم استفاده از روش علمی برای نگهداری حسابها، مشکلات عدیده ای را به بار می آورد. شما به عنوان کارآفرین (صاحب کسب و کارتان) باید با مفاهیم کلیدی حسابداری آشنا شوید تا اولاً در ابتدای کار، در حد ضرورت کارها را خودتان پیش ببرید و ثانیاً در ادامه بتوانید ارتباط هوشمندانه تری با حسابدار یا مشاور مالی خود برقرار کنید. مهمترین مباحث حسابداری نیز عبارتند از آشنایی با دفتر کل، دفتر روزنامه، رابطه دارایی، بدهی و سرمایه، ترازنامه، صورت حساب سود و زیان، بودجه بندی و… .
منابع:
کتاب فارسی:
عبور از طوفان – سید کامران باقری، مهدی کنعانی
سایت انگلیسی:
Small Business Notes
سایت فارسی:
پایگاه اطلاع رسانی خانه کارآفرینان ایران
این مقاله توسط آقای سید حمیدرضا عظیمی نوشته شده است.