سیستم برنامه ریزی و کنترل تولید کششی و ضرورت استفاده از آن در تولید ناب

سیستم برنامه ریزی و کنترل تولید کششی برخلاف سیستم فشاری از تقاضای پیشبینی شده برای کنترل تولید استفاده نمی­کند. این سیستم بر اساس تقاضای واقعی از مواد، قطعات یا محصولات نهایی برنامه ریزی می­شود. وقتی سفارش از طرف مشتری وارد سیستم می­شود، این سفارش به ایستگاه آخر که معمولا مونتاژ است، می­رود. این ایستگاه قطعات مورد نیاز خود را از ایستگاه ماقبل می­گیرد و این روال تا ایستگاه اول ادامه می­یابد.

مقایسه عملکرد دو سیستم برنامه­ریزی و کنترل تولید فشاری و کششی در زیر آمده است و علت استفاده از روش کششی در تولید ناب آمده است:

• در سیستم فشاری یک کار وقتی اجازه ورود به خط تولید را دارد که به وسیله یک زمانبندی از پیش تعیین شده خوانده شود ولی در سیستم کششی یک کار وقتی اجازه ورود به خط را دارد که علامت به وسیله وضعیت خط ایجاد شود. به عبارت دیگر، سیستم فشاری زمان خارج شدن قطعه از کارگاه را تعیین می­کند در حالی که سیستم تولید کششی کف کارگاه را کنترل می­کند.
• سیستم فشاری خروجی را کنترل می­کند و WIP را مشاهده می­کند( روی آن کنترلی انجام نمی­دهد) در حالی که سیستم کششی WIP را کنترل و خروجی را مشاهده می­کند.
• سیستم فشاری در انطباق سریع با تغییراتی که در سیستم ایجاد میشود توانایی پاسخ گویی سریع به تغییرات را ندارد و با مشکل مواجه میشود. این تغییرات یا ناشی از نوسانات تقاضا می­تواند باشد یا مشکلاتی که در برخی فرایند­ها صورت می­گیرد. لذا برای انطباق با این تغییرات، خط تولید باید برنامه تولید را برای تمامی مراحل تولید به طور همزمان تغییر دهد که این امر بسیار مشکل است. در نتیجه سیستم تولیدی باید در تمام مراحل تولید و به منظور پاسخ­گویی به نوسانات تقاضا، موجودی اطمینان نگهداری نماید. بنابر این چنین سیستمی اغلب دچار یک عدم توازن از ذخیره موجودی مابین مراحل می­شود که این  موضوع منجر به ایجاد موجودی بلااستفاده و نیز تجهیزات و کارگران اضافی می­شود.از ظرف دیگر، در سیستم کششی در صورت بروز تغییرات در سیستم، احتیاج نیست که برنامه تولید همزمان به همه مراحل صادر شود و تنها لازم است که خط مونتاژ نهایی با تغییرات انطباق یابند که در این صورت کنترل سیستم تولیدی در برابر تغییرات، به راحتی صورت می­گیرد.

کامل ترین شکل کشش جریان تک قطعه­ای است به طوری که اگر سفارش یک مشتری گرفته شود و یک محصول واحد تنها به خاطر آن سفارش ساخته شود این می­تواند ناب­ترین سیستم قابل تصور باشد. این روش صددرصد طبق تقاضا کار می­کند و موجودی را در حد صفر نگه می­دارد.از آنجایی که مشکلات و خطاهای غیر قابل کنترل در جریان تبدیل مواد خام به محصولات نهایی وجود دارند، باید مقداری موجودی در حد ضرورت وجود داشته باشد.

رویکرد کششی روشی است که بیشتر سوپرمارکت­ها طبق آن عمل می­کنند. در واقع، سوپرمارکت­ها انبارهای ساده­ای هستند که محصولات نهایی را مستقیما در اختیار مشتری قرار می­دهند. در آنجا مقدار مشخصی موجودی در طبقات نگهداری می­شوندکه نگهداری آنها نیز اساس نمونه­های خرید گذشته و تقاضای مورد انتظار آتی می­باشد. مشتری اقلامی را از قفسه ها برمی­دارد. متصدی سوپر مارکت به طور دوره­ای کنترل می­کند که چه اقلامی از قفسه­ها برداشته شده و آنها را جایگزین می­نماید. سوپرمارکت­ها مثال کاملی از یک سیستم کششی هستند.

منابع مورد استفاده در این مطلب:

کتاب انگلیسی:

Feld W.M., Lean Production,1998

این مقاله توسط آقای سید حمیدرضا عظیمی نوشته شده است.